سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران
وقوع انقلاب صنعتی در مقیاس کوچکی بود که منجر به افزایش سهم تولید ناخالص ملی ، ازدیاد تعداد کارخانهها و بالارفتن تولید برخی صنایع مادر شد
ایران در سالهای دهه چهل شمسی همزمان با توسعه اجتماعی ، شاهد وقوع انقلاب صنعتی در مقیاس کوچکی بود که منجر به افزایش سهم تولید ناخالص ملی ، ازدیاد تعداد کارخانهها و بالارفتن تولید برخی صنایع مادر شد . حمایتهای همه جانبه دولت افزایش یافت و بخش صنعت در این دوره با برنامهها و طرحهای گستردهای که ارائه میشد تغییرات وسیعی را تجربه نمود . با توجه به رشد تغییرات ، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در تیرماه ۱۳۴۶ با دو وظیفه اصلی ایجاد بنگاههای صنعتی جدید و نوسازی بنگاههای فرسوده تأسیس گردید . این سازمان تا پیروزی انقلاب اسلامی حدود ۱۳۶ شرکت در زمینههای صنعتی ، تولیدی و مهندسی راه اندازی نمود . همچنین در طول هشت سال دفاع مقدس ملت ایران به پشتیبانی وسیع جبههها و تأمین تجهیزات و کالاهای مورد نیاز رزمندگان همت گمارد و بعد از آن سالها ، درحال حاضر در حوزه های مختلف صنعتی کشور به مبارزه با استعمار اقتصادی مشغول است . و در نیم قرن فعالیت خود با اجرای طرحهای بزرگ و مهم صنعتی ، گامهای بلندی در گسترش صنایع ایران برداشته و برگهای زرینی به تاریخ صنعت کشور افزوده است
دهه اول (۵۶-۱۳۴۶)
ایجاد صنایع بزرگ و تحرک صنایع وابسته به آنها شامل طیف وسیعی از صنایع مانند: خودرو ، ماشینآلات کشاورزی ، دریایی ، تجهیزات نفت ، گاز و پتروشیمی ، هوایی ، تولید انرژی و نیروگاهها . برخی از مهمترین این فعالیتها عبارتند از:تأسیس شرکتهای ماشینسازی اراک ، ماشینسازی تبریز ، تراکتورسازی تبریز ، آلومینیوم ایران (ایرالکو) ، هپکو ، کشتیسازی خلیجفارس ، کشتیسازی اروندان ، واگنسازی پارس ، موتوژن و پمپیران
دهه دوم (۶۷-۱۳۵۷)
اداره بخش مهمی از صنایع سنگین ، مادر و ملی ، طرحهای مهم توسعه صنعت سنگین ، تحت عنوان: “طرحهای مهم انقلاب” در دهه نخست استقرار جمهوری اسلامی ایران .
دهه سوم (۷۸-۱۳۶۸)
اجرای طرحهای بزرگ صنعتی و ملی همچون: پالایشگاههای نفت ، گاز و پتروشیمی و احداث نیروگاهها
دهه چهارم و تا کنون (۹۵-۱۳۷۸)
این دوره از فعالیتهای سازمان با بررسی عملکرد گذشته با هدف عملیاتی نمودن برنامههای توسعه ، ضمن تداوم روند سرمایهگذاری صنعتی در چارچوب قوانین و مقررات ، با مدیریت و اجرای طرحهای بزرگ صنعتی- ملی و مشارکتی ، به تحقق اهداف چشمانداز بیست ساله کشور و جایگاه ایران در اقتصاد جهانی چشم دوخته است و در تلاش است تا با حضور در بازارهای جهانی و رقابتپذیری ، جلب منابع جدید سرمایهگذاری ، در راستای ایجاد و گسترش صنایع دانش محور و توسعه همهجانبه صنعتی کشور ، توسعه کارآفرینی و تربیت مدیران کارآفرین در کلاس جهانی گام بردارد . تجارب ناشی از اجرای پروژههای بزرگ راهبردی کشور به عنوان پیمانکاری عمومی در فازهای ۱ ، ۶ ، ۷ ، ۸ ، ۱۴ ، ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی با بهرهگیری از شرکتهای صاحب فنآوری ، ارتقا توان مهندسی شرکتهای فعال در ساخت تجهیزات و ارایه خدمات فنی ، موجب شده است تاسازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به عنوان راهبر پروژههای بزرگ بتواند در این راستا نقش آفرین باشد .
چشمانداز سازمان
“پیشرو در تبدیل ایران به قطب صنعتی و نوآوری منطقه درافق ۱۴۰۴ درصنایع هدف”
ماموریت
“تمرکز بر مدیریت یکپارچه گسترش و نوسازی صنایع هدف از طریق بسیج منابع و فراهمآوری ملزومات توسعه صنعتی پرشتاب ، متوازن و رقابتپذیر در عرصه جهانی بعنوان سازمانی توسعهای با رویکرد اقتصادی ، معین دولت و حامی بخش خصوصی” .
ارزشهای سازمانی
“سازمانی اثرگذار ، بهروز ، پویا ، هوشمند ، پاسخگو و برخوردار از رویههای شفاف و دارای سلامت اداری و اخلاق حرفهای”
اهداف و راهبردهای کلان ایدرو
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در راستای نیل به چشم انداز ترسیم شده و انجام مأموریت خود ، اهداف راهبردی زیر را در توسعه صنایع هدف دنبال می نماید:
۱ . دستیابی به نقش محوری در توسعه صنعتی کشور: ارتقاء جایگاه در سطح حاکمیت و دستیابی به نقش محوری و بازوی معین و توانمند دولت در راهبری فرآیند توسعه صنایع هدف ، با حفظ و بهبود قانون تأسیس از طریق رصد و تحلیل مداوم صنایع هدف (صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی؛ صنایع حمل و نقل و صنایع نوین) و مشارکت فعال در تدوین و پیگیری تحقق سیاست های صنعتی با رویکرد هم افزایی در بین نهادهای توسعه ای .
۲ . توانمندسازی بخش خصوصی: ارتقاء توانمندی و حمایت فعال ، همدلانه و هوشمندانه از بخش خصوصی به عنوان بازیگران اصلی در زنجیره ارزش ، تشخیص شکست های بازار ، طراحی و پیاده سازی راهبرد های جبرانی و مکمل و خروج هوشمندانه .
۳ . توسعه صنایع هدف و تحقق اهداف کلیدی در این صنایع: برنامه ریزی ، اقدام و پایش در جهت تحقق اهداف کلیدی (نظیر رشد ارزش افزوده ، ایجاد اشتغال ، ارتقاء سطح رقابت پذیری ، افزایش سهم صادرات و توسعه فنّاوری و سایر قابلیت های درونی) و سرمایه گذاری ، نوسازی ، پیمان مدیریت و مشارکت در صنایع هدف با رویکرد اقتصادی به گونه ای که این صنایع به توسعه پایدار ، رقابت پذیر و پرشتاب دست یافته و به دنبال خود باعث بهبود مؤثر در شاخص های کلیدی صنعت کشور گردند .
۴ . اتصال صنایع هدف به زنجیره ارزش جهانی:کمک به توسعه بازار بین المللی و تسهیل تبادل محصولات ، فناوری و منابع مالی بین شرکت های داخلی و خارجی با استفاده فعال از دیپلماسی صنعتی و ظرفیت نهادهای بین المللی مرتبط و تلاش برای مدیریت آثار محتمل تعاملات و تحولات بین المللی (همچون تحریم یا بحران های مالی) .
۵ . توسعه متوازن و منطقه ای: بهره گیری از پیوندهای پسین و پیشین و سایر ظرفیت های صنایع هدف و همچنین اتکا بر آمایش صنعتی و مزیت های منطقه ای جهت مشارکت در توسعه متوازن و منطقه ای در مناطق کمتر توسعه یافته .
راهبردهای کلان
“هدف” ، مقصد و “راهبرد” ، مسیر رسیدن به آن است ، در واقع هدف از جنس چیستی و راهبرد از جنس چگونگی است . اهداف ، خواسته های مشخص تری هستند که از مأموریت و بررسی محیطی ناشی می شوند . ولی راهبرد جهت گیری های عمده سازمان را معین می کند و رهنمودهایی برای تخصیص منابع در مسیر کسب هدف های بلندمدت سازمانی ارائه می دهد . بنابراین ، راهبرد در طول زمان تغییر می کند ولی هدف به ندرت دچار تغییر می شود . بر این اساس ، راهبرد های کلان سازمان در نتیجه مطالعات و در راستای تحقق چشم انداز ، مأموریت و اهداف کلان به شرح زیر خواهد بود:
۱ . اتخاذ رویکرد ارزش افزوده محور:
اتخاذ رویکرد صنعت محوری در طراحی اقدامات توسعه صنعتی و مدیریت گسترش و نوسازی صنایع با بهره گیری از چارچوب “زنجیره ارزش” .
۲ . رویکرد گزینشی در توسعه صنعتی:
گزینش و تعیین رشته صنعت های هدف براساس شاخص های کلیدی (نظیر سطح اشتراک با صنایع دیگر ، دانش بنیان بودن صنعت ، پیوندهای پسین و پیشین ، ظرفیت توسعه تکنولوژی و استفاده از صنایع نوین ، انتشار و سرریز آن به سایر صنایع) همراه با توجه به صنایع و طرح های موجود اولویت دار با اتکا بر مزیت های منطقه ای و طبیعی .
۳ . اتخاذ رویکرد اقتضایی و مداخله حداقلی:
فراهم نمودن زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری مورد نیاز توسعه با تعهد به مداخله حداقلی و ایفای نقش های لازم به اقتضای شرایط صنعت هدف و سایر شرایط حاکم با اولویت تسهیل سرمایه گذاری خارجی و خصوصی .
۴ . تعامل فعال با ذینفعان و نهادهای اثرگذار:
تعامل پیش دستانه و اثربخش با ذینفعان ، سازمان های هم جوار و نهادهای بالادستی و قانون گذار با هدف رفع موانع ، ایجاد ظرفیت های مورد نیاز و اصلاح قوانین ناکارآمد (حوزه های سرمایه گذاری ، تأمین منابع مالی ، چگونگی و زمان واگذاری شرکت ها و . . . ) در راستای بهره گیری حداکثری از ظرفیت اسناد بالادستی (مانند سیاست های اقتصاد مقاومتی ، چشم انداز ۱۴۰۴ ، قانون حداکثر استفاده از توان ساخت داخل ، نقشه جامع علمی کشور و . . . ) و ایفای نقش های توسعه ای .
۵ . شبکه سازی:
کمک به خلق ارزش از طریق اهرم کردن شایستگی های کلیدی صنعت به وسیله شبکه سازی و به هم رسانی صنایع و شرکت ها بر محور بنگاه های بزرگ و تسهیل و تشویق همکاری های جمعی و تقویت تشکل های صنعتی .
۶ . مشارکت فعال در اصلاح نظام تأمین مالی صنعت:
کمک به اصلاح ساختاری و هدایت نظام تأمین مالی توسعه صنایع هدف از قبیل جهت دهی به بازار پول و سرمایه ، تسهیل سرمایه گذاری مستقیم خارجی و ایرانیان خارج از کشور ، تجمیع و هدایت منابع دولتی (نظیر صندوق نوآوری و شکوفایی و شورای عتف) در توسعه صنایع ، تسهیل شکل گیری صندوق های سرمایه گذاری مخاطره پذیر و سرمایه های بومی منطقه ای مبتنی بر علایق قومیتی .
۷ . تنوع بخشی به روش های تأمین مالی سازمان:
تنوع بخشی به منابع مالی سازمان با رویکرد حداکثرسازی منابع درآمدی سازمان و استفاده از ظرفیت هایی نظیر واقعی کردن دارایی ها ، سهم کارآفرینانه شرکت ها و فناوری های ایجاد شده ، دریافت سهم نوسازی صنایع ، اعطای حق امتیاز و انتفاع از عواید مالی حاصل از طرح های منتج به صرفه جویی انرژی و نظایر آن ها .
۸ . تقاضامحوری در توسعه فناوری:
اتخاذ رویکرد تقاضامحور و آینده نگر در توسعه و انتشار فناوری در صنایع هدف .
۹ . شراکت راهبردی:
انتخاب و برقراری ارتباط بلندمدت با شرکای راهبردی داخلی و خارجی در فعالیت های توسعه صنعتی نظیر سرمایه گذاری ، توسعه فناوری و توسعه بازار .
۱۰ . مدیریت کلان طرح ها و پروژه های بزرگ:
ارتقاء توان اجرای طرح ها و پروژه های بزرگ و زیربنایی در کشور با هدف تقویت استفاده از صنایع تأمین تجهیزات ، سرمایه گذاری در ایجاد واحدهای بزرگ صنعتی و شبکه سازی شرکت های مرتبط .
۱۱ . پیش دستی و مداخله فعال در توسعه صنایع هدف منطقه محور:
پیش دستی در طراحی ، اجرا ، نهادینه سازی و ارزیابی دستاوردهای برنامه های جامع توسعه صنعتی و مبتنی بر مزیت های منطقه ای جهت ارایه به نهادهای بالادستی .
۱۲ . توسعه مدیریت:
پرورش مدیران و متخصصان صنعت در تراز جهانی ، کمک به ارتقاء ظرفیت مدیریت صنعتی کشور ، مشارکت در ارتقاء نظام ها و رویکردهای مدیریت نوین ، توسعه مدل های جدید کسب و کار و ترویج توسعه نهادی و توسعه صنعتی نرم در سطح کشور .
۱۳ . چابکی سازمانی:
طراحی و اجرای برنامه های واکنش هوشمندانه ، فعال و سریع از طریق یادگیری سازمانی با ظرفیت انباشت دانشی بالا با قابلیت مدیریت بحران و چالش های غیرمنتظره در صنعت .
تغییر رویکرد استراتژیک ایدرو
برای عبور از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب در ایدرو نیاز به تغییر رویکرد استراتژیک است . در ادامه این تغییر و تفاوت دیدگاه گذشته و آینده به تصویر کشیده شده است .
توسعه و ترویج سرمایهگذاری از وظایف مهم و قانونی سازمانهای توسعهای محسوب میگردد . این وظیفه مهم با تاکید بر صنایع مهم ، استراتژیک و دارای اولویت نظیر صنایع حمل و نقل ، تجهیزات سازی ، زیربنائی ، ساختمانی ، شیمیایی ، تبدیلی و غذایی بر عهده این سازمان است . سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با بررسی چرخههای صنعتی کشور و تعامل با صنعتگران ، کارآفرینان ، شرکتهای مشاوره صنعتی و صاحبان ایده ، فرصتهای سرمایهگذاری صنعتی کشور را شناسائی نموده و با تهیه گزارشهای امکانسنجی این ایدهها را در چارچوبی استاندارد به سرمایهگذاران معرفی مینماید .
با توجه به فرصت ایجاد شده در قانون اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی برای سرمایهگذاری سازمانهای توسعهای ، در برخی از طرحها که دارای اولویت استراتژیک برای کشور باشند ، ایدرو با اولویت مشارکت با بخش غیردولتی اقدام به سرمایهگذاری مینماید و طی فرایندی جامع پس از مطالعه ، بررسی و تصویب طرح های بزرگ صنعتی نسبت به اجرای این طرحها اقدام مینماید .
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بر مبنای سیاستهای کلی اصل۴۴ قانون اساسی و در چارچوب راهبردهای مصوب خود به منظور توسعه صنعتی مناطق محروم نسبت به برنامهریزی جهت شناسایی توانمدیهای سرمایهگذاری و توسعهی مناطق مختلف اقدام نموده و همواره پذیرای مشارکت و نظرات سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی بخش خصوصی بوده است . همچنین این سازمان در راستای ایفا نقش توسعهای خود از طریق سرمایه گذاری های صنعتی تعداد قابل توجهی طرح صنعتی متناسب با مزیت های نسبی استانها تعریف که هنگام سفر استانی هیات محترم دولت در جلسات توسعه سرمایه گذاری استانها برای استفاده بخش غیردولتی به متقاضیان ارائه میگردد . طرحهای مهمی که با مشارکت این سازمان و بخش خصوصی در چند سال اخیر به بهرهبرداری رسیده است تاثیر قابل توجهی در استان ها داشته است که برخی از مهمترین آنها را میتوان به طرحهای تولید قطعات و مجموعههای پرسی خودرو در استان تهران ، انواع ظروف اوپال و پیرکس در استان خراسان رضوی ، تولید واگنهای باری و مسافری در استان کرمان ، تولید انواع پیستون در استان قزوین ، تولید انواع پارچههای پردهای در استان سمنان ، تولید خمیر مایه و تولید انواع کاشی در کرمانشاه ، تولید لولههای GRP در استان آذربایجانشرقی ، تولید درب و پنجره upvcدر استان خراسان جنوبی ، تولید رینگهای آلومینیومی خودرو در استان مرکزی ، تولید پلی استر پلی ال در استان لرستان ، مدیریت و نظارت بر اجرای پروژه های احداث ۱۱۸۲ واحد مسکونی در فاز ۳ شهر جدید پرند و پروژه احداث ۵۳۹۴ واحد مسکونی در فاز ۵ شهر جدید پرند با بهره گیری از سیستم های نوین ساختمانی ، احداث ۳ باب مدرسه در مناطق زلزله زده استان آذربایجانشرقی و . . . . اشاره کرد .
به موجب تبصره ۳ بند الف ماده ۳ قانون سیاستهای اجرایی اصل ۴۴ ، سازمانهای توسعه ای مصوب دولت پس از فراخوان عمومی از سوی وزارتخانه یا شرکت مادرتخصصی ذیربط و احراز عدم تمایل بخشهای غیردولتی برای سرمایهگذاری بدون مشارکت دولت ، در طرحهای اقتصادی موضوع فعالیتهای گروه یک ماده (۲) این قانون در مناطق کمترتوسعهیافته به سرمایهگذاری مشترک با بخشهای غیردولتی اقدام کند . در صورتی که پس از اعلان فراخوان عمومی محرز شود که بخشهای غیردولتی تمایلی به سرمایهگذاری در طرحهای مورد نظر را به هر میزان ندارند ، سازمانهای توسعهای میتوانند نسبت به سرمایهگذاری در طرح مورد نظر تا صددرصد(۱۰۰%) اقدام کنند . هیأت وزیران موظف است مشخصات طرحهای موضوع این تبصره را که قبل از فراخوان عمومی توسط وزارتخانه ذیربط پیشنهاد میشود حداکثر ظرف مدت چهل و پنج روز به تصویب برساند . دولت مکلف است طرحهای موضوع این تبصره را بهمنظور فراخوان عمومی در یک پایگاه اطلاعرسانی (که در آن نام سازمان توسعهای مربوطه ، موضوع طرح ، محل اجرای طرح به تفکیک استان ، شهرستان و مراحل پیشرفت طرح که در اجراء مشخص میشود) بهاطلاع عموم برساند . حداکثر مدت زمان لازم برای فراخوان عمومی و بررسی طرحهای موضوع این تبصره سهماه از زمان ثبت مشخصات طرح در پایگاه اطلاعرسانی میباشد .
سهام یا قدرالسهم دولتی ناشی از این نوع سرمایهگذاری باید در قالب بنگاه جدید حداکثر ظرف مدت سهسال پس از اخذ پروانه بهرهبرداری با رعایت مقررات این قانون واگذار شود . عدم واگذاری بنگاه ، در حکم تصرف غیرقانونی در اموال عمومی محسوب میشود .
همچنین به موجب تبصره ۷ همین ماده قانونی سرمایه گذاری و مشارکت سازمان های توسعه ای کشور در فعالیت های موضوع گروه (۲) ماده (۲) این قانون و در چهارچوب قانون تأسیس و اساسنامه آن سازمان ها ، با رعایت سقف تعیین شده در مورد سهم بازار موضوع تبصره (۱) بند (ب) ماده (۳) مجاز است ، مشروط به اینکه موارد مشارکت و سرمایه گذاری در گروه (۲) باشد و مازاد بر سقف تعیین شده برای فعالیت های این گروه حداکثر ظرف سه سال از شروع بهره برداری واگذار شود .
رویکرد اسناد بالادستی و قوانین توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر کاهش نقش تصدیگری دولت در فعالیتهای اقتصادی و فعال کردن بخشهای غیردولتی ، موجب شد تا بسترسازی برای رشد این بخش و حمایت از آنها جزء محورهای اساسی برنامه این سازمان قرار گیرد .
شایان ذکر است با ابلاغ سیاستهای اجرایی اصل ۴۴ قانون اساسی مبنی بر خصوصی سازی و واگذاری فعالیتهای تصدیگری دولت ، فعالیتهای سرمایهگذاری سازمان به حوزه صنایع پیشرفته و سرمایهگذاری در مناطق کمتر توسعهیافته با مشارکت بخشهای غیر دولتی محدود گردیده است . بر این اساس ماموریت سازمان در سطح صنایع پیشرفته شامل موارد چهار گانه خواهد بود:
۱- مشارکت و همکاری در زمینه ایجاد ، تقویت و یا تکمیل زنجیره ارزش صنایع منتخب مبتنی بر فناوری نوین بر اساس راهبردهای کلان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از طریق شناسایی فرصت ها
۲- طراحی و استقرار روشهای تجاری سازی دانش فنی تدوین شده در سازمان و تبدیل آن به فنآوریهای قابل سرمایه گذاری اقتصادی
۳- شناسایی و مشارکت با سرمایه گذاران و شرکای راهبردی جهت اجرای موفق طرحهای سرمایه گذاری
۴- حمایت از صاحبان ایده و کارآفرینان جهت توسعه طرح های کارآفرینی در قالب اعطای تسهیلات
به موجب تبصره ۳ بند الف ماده ۳ قانون اجرای سیاستهای اصل ۴۴ سازمانهای توسعه ای مجازند پس از فراخوان عمومی از سوی وزارتخانه یا شرکت مادرتخصصی ذیربط و احراز عدم تمایل بخشهای غیردولتی برای سرمایهگذاری بدون مشارکت دولت ، در طرحهای اقتصادی موضوع فعالیتهای گروه یک ماده (۲) این قانون در صنایع پیشرفته با فناوری بالا و یا صنایع خطرپذیر در کلیه مناطق کشور به سرمایهگذاری مشترک با بخشهای غیردولتی اقدام کند . در صورتی که پس از اعلان فراخوان عمومی محرز شود که بخشهای غیردولتی تمایلی به سرمایهگذاری در طرحهای مورد نظر را به هر میزان ندارند ، سازمانهای توسعهای میتوانند نسبت به سرمایهگذاری در طرح مورد نظر تا صددرصد(۱۰۰%) اقدام کنند . هیأت وزیران موظف است مشخصات طرحهای موضوع این تبصره را که قبل از فراخوان عمومی توسط وزارتخانه ذیربط پیشنهاد میشود حداکثر ظرف مدت چهل و پنج روز به تصویب برساند . مصادیق صنایع پیشرفته با فناوری بالا و صنایع خطرپذیر به موجب آییننامهای تعیین میشود که ظرف مدت سهماه از تاریخ ابلاغ این قانون توسط وزارتخانههای «امور اقتصادی و دارایی» و «صنعت ، معدن و تجارت» تهیه میشود و به تصویب هیأت وزیران میرسد . دولت مکلف است طرحهای موضوع این تبصره را بهمنظور فراخوان عمومی در یک پایگاه اطلاعرسانی (که در آن نام سازمان توسعهای مربوطه ، موضوع طرح ، محل اجرای طرح به تفکیک استان ، شهرستان و مراحل پیشرفت طرح که در اجراء مشخص میشود) بهاطلاع عموم برساند . حداکثر مدت زمان لازم برای فراخوان عمومی و بررسی طرحهای موضوع این تبصره سهماه از زمان ثبت مشخصات طرح در پایگاه اطلاعرسانی میباشد
یکی از استراتژیهای اصلی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در تحقق اهداف بلندمدت خود ، توسعه مدیریت یا به زبان قانون تأسیس سازمان “تهیه و تربیت کادر مدیریت”میباشد . این استراتژی در راستای چشمانداز سازمان ، یعنی پیشگامی در جهانی سازی صنایع کشور در نظر گرفته شده است .
از آنجائیکه یکی از نیازهای توسعه صنعت کشور وجود کارشناسان و مدیران کارآمد و دارای بینش استراتژیک است ، سازمان برنامههای خود را به گونهای تدوین کرده است که ضمن حمایت از بهبود عملکرد مدیریت در تغییر محیطی و سازمانی ، قابلیت و توانائیهای کارشناسان و مدیران را برای ایفای نقشهای آتی توسعه دهد . بر این اساس محورهای اصلی فعالیت بر شناسایی ظرفیتها و تواناییهای موجود و مورد نیاز این سرمایههای انسانی ، حفظ و تداوم توسعه ظرفیتها و تواناییهای ایشان شکل گرفتهاست . در این جهت دورههای مختلف فنی و مدیریتی در حوزههای مختلف عملیاتی ، تجاری ، مالی ، حقوقی ، منابع انسانی ، فناوری اطلاعات ، شایستگیهای مدیران و رهبران و . . . طراحی شده و به اجرا گذاشته شده است .
طراحی و راهاندازی طرحهای توسعه و جانشین پروری مدیران تحت عناوینی نظیر مدیران فردا و کانونهای توسعه مدیران یکی دیگر از فعالیتهای ایدرو در جهت توسعه توانمندیها و شایستگیهای کارشناسان و مدیران صنعتی بوده است . همچنین طراحی مدل اختصاصی شایستگیهای مورد نیاز مدیران ایدرو و طراحی و راهاندازی بانک اطلاعات مدیران صنعت کشور یکی دیگر از اقدامات ایدرو در این راستا بوده است .
اما علاوه بر توسعه توانمندیها و شایستگیهای کارشناسان و مدیران ، باید در جهت توسعه مدیریت در شرکتها از طریق طراحی و اجرای برنامههای توسعه سیستمها و نظامهای مدیریتی در حوزههای مختلف نظیر تعالی سازمانی ، مدیریت استراتژیک ، مدیریت منابع انسانی ، مدیریت فناوری اطلاعات و تکنیکها و سیستمهای نوین مدیریتی اقدام نمود . در این راستا سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران طی دهه اخیر از طریق تعریف جوایز ملی تعالی سازمانی و منابع انسانی در سطح بنگاهها ، برگزاری و حمایت از برگزاری کنفرانسهای بین المللی نظیر کنفرانسهای توسعه منابع انسانی و مدیریت و ارائه تجارب برتر شرکت ها در حوزههای مختلف مدیریتی نوین در جهت توسعه مدیریت در صنعت کشور گام برداشته است .
همچنین این سازمان در راستای ترویج دانش مدیریت اقداماتی به شرح زیر را به انجام رسانده است:
مشارکت در برگزاری کنفرانس توسعه منابع انسانی
مشارکت در برگزاری کنفرانس بینالمللی مدیریت
مشارکت در برگزاری کنفرانس بینالمللی مدیریت و مهندسی تولید
مشارکت در برگزاری کنفرانس بین المللی تحقیق و توسعه
حمایت و مشارکت در برگزاری کنفرانس مدیریت تکنولوژی
مشارکت در برگزاری کنفرانس توسعه نظام تأمین مالی در ایران
همچنین “سازمان مدیریت صنعتی “بهعنوان یکی از واحدهای تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ، متولی امر توسعه مدیریت با انجام وظایفی به شرح زیر میباشد:
کمک به سازمانهای دولتی و خصوصی به منظور بهبود سیستمها و روشهای مدیریت
افزایش کارایی از طریق اجرای برنامههای مناسب آموزشی
کمک به مدیران و سیاستگذاران در پیداکردن کمبودها و تنگناهای اجرایی طرحها از طریق مشاوره و تحقیق در مقولههای مدیریت
برگزاری دورههای مدیریت راهبردی در مقاطع کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکترای حرفهای در قالب دورههای آموزش آزاد و درازمدت با همکاری دانشگاههای NiceوBordeaux
برگزاری جایزه تعالی سازمانی
رتبهبندی شرکتهای برتر ایران IMI-100))
رتبهبندی شرکتهای مهندسی ، تدارکات و ساخت (EPC)
برگزاری نخستین دوره جایزه ملی مدیریت انرژی
سازمان گسترش نوسازی صنایع ایران با همکاری سازمان مدیریت صنعتی بهعنوان یکی از پیشگامترین نهادهای آموزشی و پرورشی در ایران با همکاری مدارس بینالمللی پرورش مدیر در تراز جهانی ، در راستای تحقق اهداف سند چشمانداز ۲۰ ساله ، سیاستهای کلان اقتصاد مقاومتی و بهمنظور پاسخگویی و بهرهمندی از کلیه امکانات منابع مالی و بهویژه سرمایههای علمی و انسانی کشور ، توسعه ظرفیت مدیریت اقتصادی و صنعتی ، توسعه کارآفرینی ، محور قراردادن رشد بهرهوری در اقتصاد با تقویت عوامل تولید ، توانمندسازی نیروی کار ، ارتقای آموزش مهارت و خلاقیت نسبت به اجرای طرح پرورش مدیران تراز جهانی مبادرت ورزیده است .
برگزارکنندگان این دوره سازمان مدیریت صنعتی و مدرسه عالی مطالعات تجاری هستند؛ سازمان مدیریت صنعتی با پشتوانه بیش از ۵۰ سال حضور موثر در فضای اقتصادی و اجتماعی کشور درپی برنامهها و روشهایی بوده است که به توسعه ظرفیت مدیریت ، تحول و بهسازی سازمانها ، اتخاذ استراتژیهای مناسب در راستای طراحی و اجرای تغییر و تحولات موثر برای ارتقای سطح عملکرد و بهرهوری ، توسعه دانش نظری و مهارتهای مورد نیاز رهبران و مدیران سازمانها و دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور از طریق مشاوره ، آموزش و تحقیق جامه عمل بپوشاند . مدرسه عالی مطالعات تجاری نیز یکی از مراکز آموزش و توسعه مدیران در جهان است که در سال ۱۸۸۱ در کشور فرانسه تأسیس شده است . گفتنی است طی مطالعات انجامشده توسط سازمان مدیریت صنعتی درخصوص تعیین شایستگیهای مدیران در فضای جهانی ، ۱۱۰ مدل شایستگی بررسی شده است . طی این فرآیند با مشارکت اندیشمندان مدیریت ، صاحبنظران و کارشناسان در زمینه رهبری سازمانی ، فهرستی مشتمل بر ۷۷۵ شایستگی مشترک از مجموع مدلها استخراج و در ۲۸ شایستگی دستهبندی شد و درنهایت براساس ۱۳ شایستگی این دوره تدوین شده است .
خلاصه وظایف و مأموریتهای حوزه مالی و اقتصادی
اعمال سیاستهای مناسب اقتصادی برای تامین منابع مالی مورد نیاز و جذب سرمایههای خارجی ، گسترش حیطه مدیریت اقتصادی سازمان بر فعالیتهای شرکتهای زیرمجموعه از طریق روشهای حمایتی و هدایتی و زمینهسازی برای توسعه صادرات شرکتهای زیرمجموعه به منظور تامین منابع مالی ارزی و نیز شناسائی بازارهای مالی و بین المللی و منابع اعتبار دهنده و تامین سرمایه در گردش ، بسترسازی درخصوص واگذاری سهام شرکتها به بخش خصوصی ، برنامهریزی و مشارکت در فرایند اصلاح ساختار مالی شرکتها و به روزرسانی مستمر وضعیت مالکیت سهام سازمان ، همکاری در نظارت و تسهیل روند مشارکت در طرحهای سرمایهگذاری و نقل و انتقال سهام و واریز حقالسهم سازمان ، نظارت بر اجرای بهینه فرآیند خصوصیسازی شرکتهای زیرمجموعه و تجزیه و تحلیل روند واگذاریها ، زمینهسازی جهت ایجاد تعاملات بهینه سازمان و شرکتهای زیرمجموعه با تشکیلات بورس به منظور استفاده از مزیتهای موجود .
مدیریت و نظارت بر فرایند برنامهریزی و برگزاری مجامع عمومی سازمان ، نظارت برحسن عملکرد و مدیریت شرکتهای تابعه و تحت پوشش از طریق برگزاری مجامع عمومی عادی و فوقالعاده ، تجزیه و تحلیل صورتهای مالی عملکرد سالیانه و ششماهه ، بررسی برنامه و بودجه سالیانه ، تحلیل گزارشات حسابرس و بازرس قانونی ، بررسی صورتجلسات هیات مدیره شرکتها و پیگیری تکالیف مجامع ، حضور نمایندگان در مجامع عمومی و مشارکت در اتخاذ تصمیمات مالی ، نظارت بر رعایت مفاد قانونی حاکم و تنظیم مصوبات مجامع عمومی شرکتها ، طبقهبندی و ارزشیابی عملکرد مدیریت شرکتها به منظور تخصیص بهرهوری و حقحضور به اعضای هیات مدیره منتخب ، سازماندهی و اداره امور مربوط به شرکتهای راکد و در حال تصفیه .
اعمال برنامههای مناسب مدیریتی بر سیستمهای مالی سازمان ، بهینه سازی ساختار مالی سازمان ، اعمال مدیریت بر نظام پرداخت حقوق و مزایای کارکنان ، اموال ، دارائی های ثابت ، خزانهداری ، نقدینگی ، برآورد و پیشنهاد بودجه سازمان ، نظارت بر اجرای قراردادها و مدیریت منابع مالی و مصارف آن در قراردادها ، اعمال مدیریت جهت صدور ضمانتنامه ها و تسهیلات اعطائی به شرکتها و تعیین وضعیت اعتباری آنها .
اجرای پروژههای بزرگ صنعتی ، یکی از مهمترین زمینههای کاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از ابتدا تأسیس به شمار میرود . انجام این پروژهها به همت این سازمان و یا شرکتهای زیرمجموعه آن سبب افزایش سرعت کشور در مسیر توسعه صنعتی ، ایجاد اشتغال مولد و خلق ثروت ملی گردیده است . در سالهای اخیر ، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران فعالیت خود در حوزه اجرای پروژههای کلان را در توسعه میدان گازی پارس جنوبی متمرکز نموده و از طریق مشارکت در این طرح ملی ، نقش قابل توجهی در افزایش تولید گاز کشور ایفا نموده است .
نوسازی عبارت است از فرآیند نرم افزاری و سخت افزاری ارتقاء شاخصهای فنی و اقتصادی و بهره وری عوامل تولیداز طریق به روزآوری و ارتقاء دانش فنی و تکنولوژی طراحی ، تولید و محصول؛ توسعه بازار؛ توسعه مدیریت؛ تسهیل امور قانونی و افزایش کمی و کیفی تولیدات واحدهای صنعتی موجود در یک حوزه صنعتی مشخص .
این فرآیند در ایدرو از طریق وجوه اداره شده دولتی ، کمکهای فنی ، مشاوره های ، تسهیلگری و مدیریتی و در صورت لزوم مشارکت و سرمایه گذاری ایدرو (از جمله در حلقه های مفقوده صنعتی) با استفاده از منابع مالی دولتی ، بین المللی و آورده صنعت در حوزه های صنعتی دارای اولویت (از جانب وزارت صنعت ، معدن و تجارت) انجام خواهد شد .
ایدرو در راستای اجرای اهداف کلان خود در توسعه صنایع هدف به موارد ذیل پایبند خواهد بود:
ایدرو باید با هماهنگی وزارت صنعت ، معدن و تجارت و بر اساس اولویت بندی صنایع و نیازهای راهبردی کشور در بخش صنعت نسبت به انتخاب صنایع هدف جهت انجام نوسازی و تدوین برنامه جامع نوسازی صنعت با همکاری انجمنهای صنفی و تخصصی و با استفاده از مشاورین خبره اقدام نماید . ترجیحاً صنایع هدف در بخش نوسازی و توسعه صنعتی باید هم راستا باشند .
– نوسازی باید شامل تمامی فرآیندهای نرم افزاری و سخت افزاری که موجب ارتقاء بهره وری وتوسعه کل زنجیره ارزش صنعت هدف میگردد ، باشد و اهداف توسعه مدیریت را نیز دنبال نماید .
– ایدرو نوسازی واحدهای صنعتی را بدون توجه به برنامه جامع صنعتی که آن واحد در آن قرار میگیرد ، در دستور کار خود قرار نخواهد داد .
– ایدرو صرفاً نوسازی واحدهای تابعه خود را در دستور کار خود ندارد .
– ایدرو نوسازی صنایع را با استفاده از ظرفیتهای انجمنهای صنفی و تخصصی و شرکتهای ابزاری به عنوان بازوهای اجرایی دنبال می نماید .
– منابع مالی مورد نیاز نوسازی ترجیحاً توسط دولت و در چارچوب وجوه اداره شده ، یارانه بخش صنعت و یا طرحهای تملک دارایی ، منابع مالی بین المللی و آورده صنعت دراختیار ایدرو تامین و هزینه خواهد شد .
بهسازی و سودآورکردن شرکتها مستلزم بهرهگیری از ظرفیتهای موجود ، افزایش بهرهوری عوامل تولید ، ارتقای کیفیت ، افزایش کمیت و در نهایت رقابتپذیر کردن شرکتها است . سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران این فعالیت را در قالب اجرای پروژههای زیر در شرکتهای موجود ، دنبال نموده است .
بازسازی شرکت قند یاسوج (یا سوج – استان کهکیلویه و بویر احمد)
این کارخانه که فعالیت تولیدی خود را در سال ۱۳۴۶ آغاز نموده با استفاده از توان طراحی ، فنی و مهندسی کارشناسان و مدیران شرکتهای زیر مجموعه این سازمان طی مدت یک سال مورد بازسازی قرار گرفت و تمام اهداف خود از قبیل: افزایش ظرفیت تصفیه شکر خام از ۳۰۰ تن به ۴۵۰ تن ، راهاندازی واحد غیر فعال چغندری ، افزایش ظرفیت دریافت چغندر از ۸۰۰ تن به ۱۲۰۰ تن ، افزایش ظرفیت تولید شکر سفید حاصل از چغندر از ۹۵ تن به ۱۷۰ تن در روز ، افزایش ضریب استحصال از ۸۰% به ۸۵% ، کاهش مصرف بخار از ۵/۱۱ تن به ۵/۴ تن بخار به ازای یک تن شکر ، کاهش مصرف انرژی ویژه SEC از ۳۸ گیگاژول به ۲۰ گیگاژول به ازای یک تن شکر را محقق نمود .
بازسازی تکمیلی کشت و صنعت نیشکر هفتتپه (اهواز- استان خوزستان)
«شرکت کشت و صنعت نیشکر هفتتپه» با مأموریت انجام عملیات کشاورزی تولید نیشکر و سایر محصولات کشاورزی ، دامپروری و ایجاد صنایع و فرآوردههای وابسته در سال ۱۳۳۷ تأسیس و در سال ۱۳۴۰ به بهرهبرداری رسید . این شرکت در سال ۱۳۸۷ به منظور اصلاح ساختار و ارتقای تولید به این سازمان تحویل داده شد . برخی از مهمترین اقداماتی که در این شرکت انجام شد میتوان به بازسازی کارخانه جهت تولید ۱۰۰ هزار تن شکر ، افزایش سطح زیر کشت تا ۱۰ هزار هکتار به منظور برداشت یک میلیون تن نیشکر ، تغییر سیستم برداشت نیشکر از حالت دستی به مکانیزه در سطح ۴۵۰۰ هکتار ، تغییر روش آبیاری از حالت سنتی به سیستم آبیاری هیدروفلوم و کاهش میزان مصرف آب با اعمال مدیریت مصرف بهینه ، کاهش ضایعات قندی در فرایند تولید تا حد قابل قبول تکنولوژی موجود و توسعه کشت غیرنیشکری در سطح حداقل ۳۰۰۰ هکتار اشاره نمود .
شرکت گسترش صنایع بلوچ ( ایرانشهر– استان سیستان و بلوچستان)
این شرکت در آبان ۱۳۵۳ در حوزه صنایع نساجی آغاز بکار نمود و در خرداد ۱۳۸۸ با مصوبه دولت به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران واگذار شد . با اجرای فاز نخست طرح توسعه خط چاپ ، تکمیل و سفیدگری پارچههای عریض ، این شرکت روزانه ۳۰ هزار متر پارچه با عرض بالای ۲ متر را چاپ و تکمیل نموده و با ارزش افزودهای بالغ بر ۸ میلیارد ریال در سال و اشتغال مستقیم ۶۵ نفر به فعالیت خود ادامه میدهد .
در کنار فعالیت نساجی ، با توجه به ظرفیتهای ویژه منطقه ، طرح فرآوری و بسته بندی ۸ هزار تن خرما و سردخانه ۶ هزار تنی با هزینه ۱۰۵ میلیارد ریال در این کارخانه راهاندازی شده است .
این شرکت در سال ۱۳۰۹ با هدف توسعه صنایع نساجی تاسیس گردیده است . در سال ۱۳۸۸ براساس مصوبه دولت به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران واگذار گردید .
همچنین نوسازی و بازسازی خطوط تولید و تأسیسات کارخانه با هدف ارتقای ظرفیت و بهبود کیفیت نخ تولیدی شرکت انجام گردیده است . ظرفیت تولید این شرکت پس از بازسازی ، از ۵ تن به ۵/۷ تن در روز افزایش یافته و کیفیت محصولات شامل نخ و پارچه نیز ارتقاء داده شده است .
کارخانه قند دزفول در سال ۱۳۵۰ عملیات ساخت آن آغاز و درسال ۱۳۵۶ تکمیل و در سال ۱۳۶۳ با ظرفیت اسمی دریافت ۵۰۰۰ تن چغندرقند در شبانه روز به بهره برداری رسید . براساس مصوبه هیات حمایت از صنایع در تاریخ ۲۱/۱۰/۹۳ ، این شرکت تحت پوشش قانون حمایت از صنایع قرار گرفت و بر اساس مصوبه دیگر هیات حمایت از بهار سال ۱۳۹۴ ، سازمان گسترش بعنوان شخصیت حقوقی و مجری بازسازی و نوسازی کامل کارخانه قند دزفول تعیین گردید . کار بازسازی کارخانه با برآورد اولیه ۱۰۰۰ میلیارد ریال از اواسط سال ۹۴ آغاز گردید که پیش بینی شده است این پروژه تا اوایل سال ۹۶ به اتمام برسد .
صنایع زیربنایی و ماشین سازی
سازمان در راستای ایفای رسالت ملی و اهداف برنامهای و همچنین درچارچوب مسئولیت و اختیارات قانونی مدون ، نسبت به احداث صنایع زیر بنایی مادر اقدام نموده است . این صنایع صنعت ساز ، موتور محرک و پشتیبان سایر صنایع کشور بویژه در حوزه ساخت تجهیزات و ماشین ابزار میباشند . همچنین این سازمان علاوه بر نوسازی و بهسازی واحدهای موجود نسبت به توسعه این صنایع از طریق اجرای طرحهای تکمیلی اقدام نموده است .
مجتمع صنعتی اسفراین
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با ایجاد مجتمع صنعتی اسفراین با هدف تولید ۱۲۰ هزار تن انواع قطعات و مقاطع سنگین فولاد آلیاژی و با بهرهگیری از پیشرفته ترین تجهیزات و ماشین آلات در خطوط تولید (شامل ماشینهای آهنگری شعاعی ، کورههای ذوب و پرس ۶۳۰۰ تن) ، نقش عمدهای در تأمین قطعات ومقاطع فولاد آلیاژی مورد نیاز صنایع خودرو سازی ، نفت ، گاز ، پتروشیمی و . . . داشته که این امر به کاهش وابستگیهای خارجی منجر شده است .
به منظور تولید قطعات با ارزش افزوده بالاتر ، افزایش سهم بازار و با هدف تکمیل فرآیندهای تولید طرح توسعه این مجتمع درقالب ” طرح تکمیلی مجتمع صنعتی اسفراین “اجرایی گردیدکه با بهره برداری از این طرح ضمن افزایش ظرفیت ذوب آلیاژی به ۱۸۰ هزار تن ، تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر در این مجتمع صنعتی امکان پذیر خواهد شد .
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در ادامه سیاستهای توسعهای و رفع نیاز صنایع کشور بخصوص حوزه نفت وگاز اقدام به ایجاد شرکت لوله گستر اسفراین نمود . این واحد تولیدی درکنار مجتمع صنعتی اسفراین به منظور تامین بخشی از لولههای مورد نیاز صنعت نفت ایجاد گردید که محصولات آن شامل موارد زیر است:
لولههای بدون درز شامل لولههای جداری (Casing) در اندازه ۷ تا ۱۶ اینچ به میزان سالانه ۸۰ هزار تن .
لولههای مغزی(Tubing) در اندازه ۹/۱ تا ۷ اینچ به میزان سالانه ۵۰ هزار تن .
رشد صنایع ماشینسازی و ساخت تجهیزات مورد نیاز صنایع کشور همواره مورد توجه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بوده است . یکی از اولین شرکتهای تأسیس شده توسط این سازمان درحوزه ماشین سازی ، شرکت ماشین سازی تبریز با سابقهای بیش از ۴۰ سال در این صنعت می باشد .
این شرکت تولیدکننده انواع ماشینهای ابزار شامل ماشینتراش ، مته ، فرز ، CNC ، ماشین سنتر ، سنگ تخت و ماشینهای ابزار تیزکنی میباشد که بدلیل کیفیت ، نوآوری و خدمات پس از فروش مناسب ، نقش بسزایی در تأمین نیاز صنعتگران داخل کشور و صادرات ایفا نموده است .
این شرکت ابتدا در مجموعه ماشینسازی تبریز و با هدف تولید انواع قطعات ریختهگری چدنی و آهنگری (فورج) مورد نیاز صنایع خودروسازی ، ماشینسازی ، تراکتورسازی ، پمپ ، توربینسازی ، همچنین ساخت انواع مدلهای چوبی ، فلزی و قالبهای آهنگری (فورج) ایجاد گردید .
با توجه به سیاست کوچک سازی و افزایش بهرهوری شرکتها ، این شرکت از گروه ماشینسازی تفکیک گردید و بعنوان تأمین کننده اصلی مواد اولیه مورد نیاز صنایع ماشین ابزارسازی ، خودروسازی ، تراکتورسازی و . . . ایفای نقش میکند .
ایدرو به منظور ایجاد بستر مناسب جهت پشتیبانی از فعالیت های تجاری ، صنعتی با هدف جذب سرمایه های داخلی و خارجی ، افزایش تولید و صادرات غیرنفتی ، ایجاد ارزش افزوده ، ایجاد اشتغال مولد ، جذب فن آوری های نوین ، صادرات مجدد و شکوفائی اقتصاد منطقه ای تلاش کرده است و زیرساخت های مورد نیاز سرمایه گذاران بخش خصوصی در مناطق ویژه اقتصادی را فراهم سازد .
بر این اساس هیئت وزیران در مصوبه های جداگانه ایجاد و بهره برداری از این مناطق (گرمسار – جهرم و کاوش) را به این سازمان محول کرد .
با شروع برنامه سوم توسعه کشور و از سال ۱۳۸۷ مأموریت سازمان گسترش ضمن ادامه پیگیری وظایف اساسنامه ای محوله در توسعه و نوسازی صنایع کشور ، به سوی فناوریهای پیشرفته (High-tech) مانند الکترونیک و میکروالکترونیک و شاخص های مرتبط با آن ، بیوتکنولوژی ، مواد جدید و فناوری اطلاعات و ارتباطات معطوف شد .
در این راستا ، ساختار توسعه تکنولوژی و نوآوری شکل گرفت و نسبت به طراحی و تدوین آئین نامه ها ، رویه ها و دستورالعملهای دریافت ، بررسی و انتخاب و تصویب پروژه های تحقیقاتی و پژوهشی و کارآفرینی برای اجرا از محل منابع ماده ۸ اقدام نمود . ماده ۸ قانون تاسیس سازمان گسترش تصریح دارد که از سود خالص سالیانه سهام سازمان در شرکتها و واحدهای تابعه پس از کسر هزینه های جاری سازمان حداقل ۲۵% برای هزینه های تعلیمات فنی و آموزش و مدیریت و مطالعات و تحقیقات در داخل یا خارج کشور تخصیص یابد .
با توجه به نوپا بودن این ساختار ، فعالیتهای پژوهشی و تحقیقاتی ، تا ابتدای سال ۱۳۸۱ ، زمینه های نسبتا گسترده ای را شامل گردید . همچنین بخشی از منابع مالی ماده ۸ قانون تاسیس سازمان در جهت حمایت از بخش خصوصی به اجرای طرحهای کارآفرینی به منظور ارتقای توانائیهای مهندسی ، طراحی و ساخت تجهیزات و دسترسی به فناوریهای نوین با تکیه بر نوآوری و توان متخصصین داخلی و ایجاد اشتغال و ارزش افزوده از طریق اعطای تسهیلات ، اختصاص یافت .
سیاست تجاریسازی دستاوردهای تحقیقاتی در جهت دستیابی به اهداف و ماموریتهای سازمان منجر به کاهش ورودی طرحها و در نتیجه طرحهای مصوب در سال ۱۳۸۱ گردید . ضرورت وجود رویکرد تجاری در توسعه فناوری ، موجب شد تا سازمان گسترش که تا سال ۱۳۸۱ با حمایت از طرحهای تحقیقاتی و پژوهشی ، بسترسازی برای توسعه فناوری را دنبال میکرد ، به سمت تهیه و تدوین برنامه توسعه صنایع مبتنی بر فناوری های پیشرفته که سهم آنها در تولیدات صنعتی جهان با نرخ بالایی در حال افزایش است ، حرکت کند . در این رویکرد ، طرحهای پژوهشی کاربردی مورد توجه قرار گرفت که منجر به سرمایه گذاری صنعتی ، خصوصاً با مشارکت بخش خصوصی شد .
جهت نیل به اهداف این رویکرد و راهبری توسعه صنایع نوین در کشور ، در سال ۱۳۸۱ مجموعه کامل برنامه راهبردی ۵ ساله سازمان گسترش در توسعه صنایع مبتنی بر فناوری های پیشرفته تهیه گردید و اهم فعالیتهای سازمان در توسعه صنایع پیشرفته حول موارد زیر قرار داده شد:
شناسایی روندهای صنعتی و تکنولوژیکی و انتخاب زمینه های مناسب سرمایه گذاری در صنایع پیشرفته؛
ایجاد و توسعه طرحها و تدوین دانش فنی قابل سرمایهگذاری؛
تأمین و مدیریت منابع سرمایه ای در صنایع پیشرفته؛
سرمایه گذاری برای ایجاد صنایع مبتنی بر فناوریهای پیشرفته و انتقال دانش فنی .
توسعه حوزه های صنعتی جدید با تولید محصول و ایجاد ارزش افزوده اقتصادی معنی دار میباشد؛ لذا برای اجرای فرآیند کامل ایده تا تولید بهصورت مراحل متعامل ، برنامه ریزی یکپارچهای صورت گرفت .
توسعه بسترهای تولید و انتقال دانش فنی ، ایجاد بازار فناوری و آماده سازی طرحهایی که در هر یک از شاخص های صنایع نوین بر اساس نیاز بازار ، قابلیت سرمایه گذاری را داشته باشند برای ایجاد طرحهای قابل سرمایهگذاری الزامآور تشخیص داده شد . بدین منظور برنامه هایی که خروجی آنها ، مجموعه ای از طرحها و دانش فنی است ، در قالب طرح توجیهی فنی اقتصادی وارد فرآیند سرمایه گذاری برای تولید محصول و در نهایت ایجاد صنایع پیشرفته شد . با اجرای این برنامه ها تلاش شد تا تقاضای بازار فناوری ، دانش فنی و طرحهای قابل سرمایه گذاری افزایش یابد .
مرکز گسترش فناوری اطلاعات (مگفا)
مرکز گسترش فناوری اطلاعات (مگفا) از سال ۱۳۸۲ به عنوان شرکت تخصصی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ، فعالیت خود را در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات سازماندهی و متمرکز نموده است . این شرکت هم اکنون از طریق واحدهای کسب و کار و شرکتهای مشارکتی وابسته بخش در زمینه مدیریت ، نظارت ، مشاوره ، ارائه محصولات و خدمات و اجرای طرحها و پروژههای ICT حضوری فعال و مؤثر در بازارICT کشور دارد .
۱- اشاعه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در کشور
۲- ایفای نقش اثربخش در جهانی نمودن صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) ایران
۳- توسعه صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) از طریق سرمایهگذاری مشترک با بخش خصوصی
۴- مدیریت طرحهای تولیدی و خدماتی در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در داخل و خارج کشور
۵- تولید محصولات و ارائه خدمات با فناوری و دانش پیشرفته در بازار جهانی
خدمات و محصولات مگفا
تهیه و تامین تجهیزات اکتیو و پسیو
ایجاد ، راه¬اندازی و پشتیبانی مراکز داده
شناسایی با استفاده از امواج رادیویی
ردیابی و مکان یابی (GPS )
محصولات ویدئو کنفرانس
ارائه دورههای مدیریت یادگیری؛
سیستمهای ارزش افزوده پیام کوتاه؛
هوش تجاری و کسبو کار هوشمند؛
خدمات مشاوره فناوری اطلاعات؛
ارائه خدمات توانمندسازی کسب و کار مبتنی بر فناوری اطلاعات توسط مرکز اندیشه و اعتبار
پژوهشکده میکرو الکترونیک ایران
پژوهشکده میکروالکترونیک ایران یک نهاد تحقیق و توسعه و تجاری سازی است که در حوزه صنایع میکروالکترونیک ، نانوالکترونیک و سیستم های الکترونیکی فعالیت دارد . این پژوهشکده که تابع سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران می باشد ، براساس مصوبه شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم ، تحقیقات و فن آوری تاسیس شده است و در مدت زمان کوتاهی که به فعالیت مشغول بوده موفق شده است تا با جذب کادر فنی مجرب و با سابقه ای در صنعت میکروالکترونیک فعالیت گسترده ای را در زمینه طراحی تراشه ، نرم افزار و سیستم های الکترونیکی آغاز کند .
پژوهشکده ی میکروالکترونیک ایران با استفاده از توانمندی های اعضاء هیئت علمی و سایر کارشناسان مجرب خود و همچنین از طریق داشتن ارتباط نزدیک با دانشگاههای معتبر کشور و سایر ارتباطات علمی ، پژوهشی و صنعتی و تجاری در خارج از کشور توانایی لازم را برای ارائه خدمات زیر دارا می باشد و آنرا جزیی از وظایف خود می داند:
۱-بررسی ، شناسایی و ارزیابی نیازهای پژوهشی کشور در زمینه های فعالیت پژوهشکده
۲-اجرای طرحهای پژوهشی بنیادی ، کاربردی و توسعه ای به منظور تحقق اهداف پژوهشکده
۳-فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با فعالیت های پژوهشی مرتبط
۴-همکاری پژوهشی با دانشگاهها و موسسات پژوهشی داخل و خارج کشور به منظور ارتقای کیفیت فعالیتهای پژوهشی در زمینه های مرتبط با اهداف پژوهشکده
۵-ارائه خدمات تخصصی ، مشاوره ای و اطلاع رسانی به اشخاص حقیقی و حقوقی براساس نتایج فعالیتهای علمی و پژوهشی انجام شده
۶-برگزاری دوره های تحصیلات تکمیلی و کوتاه مدت در زمینه تخصصی پژوهشکده
۷-مطالعه ، پژوهش و همکاری در طرح های توسعه صنعتی و شرکت های دانش بنیان در رشته الکترونیک و میکروالکترونیک ، انتقال تکنولوژی و فروش دانش فنی
۸-انتشار مجلات ، کتب علمی ، جزوات آموزشی و تولید نرم افزار و برنامه های رایانه ای متناسب با اهداف پژوهشکده طبق ضوابط و مقررات مربوط
۹-برگزاری همایشهای علمی و ارائه دستاوردهای پژوهشی در قالب کارگاههای آموزشی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط
۱۰-کوشش برای توسعه توانایی ملی در طراحی و تولید محصولات الکترونیک و میکروالکترونیک از طریق مدیریت تکنولوژی ، پژوهش ، آموزش ، مشاوره ، مشارکت در تاسیس و گسترش خوشه ها و شبکه های صنعتی و دانشگاهی و اطلاع رسانی در سطح ملی ، منطقه ای و بین المللی
۱۱-همکاری و مشارکت با نهادهای سیاست گذاری و برنامه ریزی نظارتی در عرصه علم و فناوری در زمینههای فعالیت پژوهشکده
۱۲-تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی و انتقال تکنولوژی در زمینه های فناوری برتر (Ventrue Capital و High-Tech) با مشارکت بخش خصوصی از طریق ایجاد شرکت مشترک .
سرمایهگذاری در حوزههای منتخب با هدف توسعه صنعتی کشور یکی از مهمترین مأموریتهای سازمان گسترش (ایدرو) از بدو تأسیس بوده است . حاصل فعالیت مجدانه ایدرو در عمر بیش از ۵۰ ساله خویش در این راستا ، تأثیر قابل ملاحظه در توسعه زیرساختهای صنعتی کشور از طریق ایجاد مجتمعهایی همانند تراکتورسازی و ماشین سازی تبریز ، ماشین سازی اراک ، آذرآب ، واگن پارس و . . . بوده است .
توسعه صنعتی کشور از طریق سرمایهگذاری با کمک بخش خصوصی و یا به تنهایی ، همچنان یکی از دغدغههای ایدرو است و معاونتی با عنوان “توسعه سرمایهگذاریهای صنعتی” این مسئولیت خطیر را بر عهده دارد . مهمترین اهداف این معاونت ، سرمایهگذاری در حوزههای مختلف همانند صنایع حمل و نقل ، کشتیسازی و انرژی است .
یکی از بازارهای هدف ایدرو ، صنعت نفت ، گاز و نیرو (انرژی) است . ایدرو فعالیتهای توسعهای خویش در حوزه انرژی را از طریق دو راهکار کلیدی زیر دنبال مینماید:
– سرمایهگذاری در توسعه واحدهای فرآیندی (پالایشگاه نفت و گاز و واحدهای پتروشیمی) و بومیسازی تجهیزات مورد نیاز حوزه انرژی
– اجرای پروژههای بزرگ صنعتی به شکل EPC (مهندسی ، تدارکات و ساخت) و یا E&P (اکتشاف و بهرهبرداری)
سرمایهگذاری در واحدهای فرآیندی و بومی سازی تجهیزات
در حال حاضر بخش قابل توجهی از تجهیزات مورد نیاز کشور در حوزه انرژی از خارج کشور تأمین میشود . این در حالی است که جدا از اهمیت استراتژیک ، با توجه به برنامههای توسعهای صنعت نفت ، گاز و نیروگاهی کشور ، این تجهیزات از بازار مناسبی نیز برخوردارند . در نتیجه ، بومیسازی تجهیزاتی که توان ساخت آنها در کشور وجود ندارد و یا تکنولوژی ساخت داخل آنها به روز نیست ، از مهمترین اولویتهای توسعهای ایدرو است . ایدرو در این زمینه از تجربه گرانقدری برخوردار است به گونهای که بخش قابل توجهی از شرکتهای تولید کننده تجهیزات نفت و گاز کشور شامل ماشینسازی اراک ، آذراب ، صنایع تجهیزات نفت و . . . توسط ایدرو بنیان گذاشته شده اند .
ایجاد واحدهای فرآیندی (همانند پالایشگاه نفت و گاز و واحدهای پتروشیمی) نیز نه تنها موجب ایجاد ارزش افزوده بر منابع خدادادی کشور میشود و مانع خام فروشی است ، بلکه اشتغال آفرین بوده و توسعه منطقهای و در نهایت ملی را به همراه خواهد داشت .
وظیفه شناسایی فرصتهای مناسب توسعهای در حوزه انرژی شامل واحدهای فرآیندی و بومیسازی تجهیزات در حوزه انرژی و سپس انجام مطالعات فنی و اقتصادی مربوطه ، مذاکره با شرکتهای خارجی و داخلی جهت جذب سرمایه و دانش فنی و مدیریت اجرای پروژه به عهده “مدیریت توسعه صنایع انرژی” است که زیرمجموعه “معاونت توسعه سرمایهگذاریهای صنعتی” قرار دارد .
یکی از جدیدترین پروژههای این بخش ، تأسیس شرکت “توسعه شیرآلات صنعتی نیکگستر” (نیک ولو) با مشارکت شرکتهای آلمانی و ایتالیایی با هدف تولید شیرآلات کنترلی است که تا پیش از این ، امکان بومیسازی آنها وجود نداشت . خط تولید این طرح به عنوان اولین پروژه سرمایهگذاری ایدرو با مشارکت شرکتهای خارجی در دوره پسابرجام ، در شهریور ماه سال ۱۳۹۵ در شهرک صنعتی شمسآباد قم افتتاح گردید .
اجرای پروژههای بزرگ نفت و گاز به شکل EPC و یا E&P
ایدرو فعالیت خود در حوزه اجرای پروژههای بزرگ نفت و گاز را با توسعه فاز یک میدان گازی پارس جنوبی (بزرگترین میدان گازی جهان) در سال ۱۳۷۶ آغاز نمود و در ادامه در توسعه فازهای ۶ ، ۷ ، ۸ ، ۱۴ ، ۱۷ و ۱۸ همین میدان در کنار پیمانکاران معتبر خارجی و داخلی ، نقش پر رنگی ایفا نمود . مجموع ارزش قراردادی پروژههای یاد شده بیش از ده میلیارد دلار میباشد و شرح مختصر هر یک از این پروژهها در ادامه آمده است .
بعلاوه ، ایدرو اخیراً از جانب وزارت نفت به عنوان یکی از معدود شرکتهای صاحب صلاحیت داخلی ، مجوز مشارکت در توسعه میادین نفت و گاز در قالب قراردادهای جدید نفتی (IPC) با همکاری شرکتهای معتبر خارجی را دریافت کرده و تلاش برای اجرایی نمودن نخستین تجربه خود در این حوزه (از طریق انتخاب شریک خارجی و میدان مناسب جهت توسعه) را آغاز نموده است .
همچنین راهبری پروژه های ایدرو در حوزه پروژههای بزرگ نفت و گاز توسط “مدیریت اجرای پروژههای کلان” انجام میشود . از مهمترین وظایف این مدیریت می توان به مطالعه بازار ، شرکت در مناقصات تخصصی ، عقد قرارداد و پس از آن راهبری و نظارت بر اجرای پروژه های بزرگ نفت و گاز اشاره نمود .
شرکت مدیریت طرحهای صنعتی ایران
شرکت مدیریت طرحهای صنعتی ایران (IPMI) با بیش از ۴۰ سال سابقه به عنوان پیمانکارعمومی(GC) تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بعنوان یکی از پیمانکاران عمومی مجری طرحهای EPC در حوزه نفت ، گاز و پتروشیمی محسوب می گردد . در حال حاضر فعالیت اصلی شرکت در زمینههای انرژی نظیر نفت ، گاز ، پتروشیمی و پروژههای نیروگاهی می باشد . هماکنون ، IPMI با سه دهه تجربه و با برخورداری از کارشناسان آموزش دیده ، متخصص و مجرب و همچنین استفاده از نرمافزارها و سختافزارهای به روز در کلیه زمینههای اجرائی پروژه ها ، به عنوان یک شرکت مطرح پیمانکار ایرانی با مشارکت شرکتهای همکار داخلی و خارجی در زمینههای ارائه خدمات مورد نیاز اجرای پروژه ها اعم از مطالعات اولیه ، مشاوره و مهندسی ، مدیریت ، تأمین تجهیزات و اجرا به روشهای مختلف تا سطح کلید در دست در حوزه های نفت ، گاز ، پتروشیمی ، نیروگاهی و صنایع شیمیایی در بازارهای داخلی و بین المللی فعالیت می نماید .
بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط وزارت کشور ، پیشبینی شد که برای تامین نیازهای حملونقل درون شهری در ۹ کلان شهر (تهران- مشهد- شیراز- اصفهان- تبریز- قم- کرمانشاه- اهواز- البرز) نیاز به فعالیت حدود ۳۵۰۰ واگن به صورت روزانه میباشد . از این میزان تقاضا ، تنها حدود ۱۵۰۰ واگن در حملونقل درون شهری (مترو) در حال فعالیت میباشد و نیاز به تامین ۲۰۰۰ واگن در افق چهار سال آینده میباشد .
بر اساس مصوبه شورای اقتصاد در تاریخ ۱/۶/۹۵ و با هدف تامین نیاز کشور ، وزارت کشور (سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور) به عنوان کارفرمای پروژه تامین ۲۰۰۰ واگن مترو تعیین و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) به نمایندگی از وزارت کشور ، به عنوان مجری و مدیریت پیمان تامین و ساخت ۲۰۰۰ واگن (MC) تعیین گردید .
هدف طرح مطابق مصوبه شورای اقتصاد به شماره نامه ۷۰۸۶۵۳ مورخ ۱۰/۶/۹۵ عبارتست از تجمیع طرف عرضه و شکلگیری زنجیرههای تولیدی در صنعت داخلی در راستای تأمین ۲۰۰۰ دستگاه واگن قطار شهری و حومهای (مترو) برای بهرهبرداران شامل ۹ کلان شهر تهران ، مشهد ، تبریز ، اصفهان ، شیراز ، کرمانشاه ، اهواز ، قم و کرج میباشد .
مشخصات طرح
عنوان قرارداد: مدیریت طرح تأمین و خرید ۲۰۰۰ دستگاه واگن قطار شهری و حومهای (مترو)
کارفرما: سازمان شهرداریها و دهیاریهای وزارت کشور
مدیر طرح: سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (شرکت MC)
مدت قرارداد: ۶۰ ماه
روش: از طریق مناقصه بینالمللی با استفاده از تسهیلات مالی خارجی
مبلغ قرارداد: دو میلیارد یورو
میزان ساخت داخل: حداقل ۵۵%
اهمیت دریا و نقش آن در اقتصاد و منافع کشورهای مشرف بر دریا ، غیرقابل انکار و توجه به آن ضروری میباشد . کشور ایران بدلیل دارا بودن حدود ۳ هزار کیلومتر نوار ساحلی ، دسترسی به دریا در شمال و جنوب کشور و آبهای آزاد (اقیانوس هند) ، نقش مهمی در جابجایی کالا از بازارهای جهانی به آسیای میانه ایفا میکند .
با توجه به نقش کلیدی صنایع دریایی در اشتغالزایی و توسعه صنعتی بنادر تجاری ، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به عنوان متولی و موتور محرکه صنعت کشور با در اختیار داشتن سهام مجتمع کشتیسازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو) توانسته است با اعمال سیاستهای حمایتی و نظارتی مناسب ، سهم موثر و بسزایی در ارتقاء جایگاه و رشد صنعت کشتیسازی در کشور داشته باشد .
مجتمع کشتیسازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو)
ایزوایکو” به عنوان بزرگترین شرکت فعال کشور در صنعت کشتیسازی ، دارای توانمندیها و امکانات منحصر به فرد در کشور و منطقه از جمله حوضچه شناور به آب اندازی و از آب گیری کشتی تا ظرفیت ۲۸ هزار تنDock Floating) ) ، سیستم بالابر (syncrolift) ، پارکینگهای مجهز به جرثقیل ، اسکلههای متعدد و خطوط کامل تولیدی و تعمیرات شناور در قالب سالنهای مجهز برای ساخت کشتیهای اقیانوسپیما میباشد . انجام پروژههای بزرگ ملی از جمله ساخت چند فروند کشتی اقیانوسپیما مطابق با استانداردهای بینالمللی برای اولین بار در کشور ، ساخت دهها فروند انواع شناور فولادی ، آلومینیومی و آلیاژی مسافربری ، خدماتی ، تجاری و گشت ساحلی ، از جمله دستاوردهای شرکت”ایزوایکو” طی دوران فعالیت آن بوده است .
شرکت صنایع کشتیسازی عظیم گسترش هرمز
با توجه به جایگاه ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان اصلی نفت وگاز ، توانمندیهای موجود در صنعت کشتیسازی و تعمیر شناور در کشور و از دیگر سو ، افزایش روزافزون تقاضای جهانی برای انرژی (گاز و نفت) ، نیاز به توسعۀ ناوگان حمل این فرآوردهها ، طرح احداث کارخانۀ ساخت و تعمیرات کشتیهای پهن پیکر در دستور کار این سازمان قرار گرفت . « شرکت صنایع کشتیسازی عظیم گسترش هرمز» بهعنوان یکی از شرکتهای تابعۀ “ایزوایکو” در سال ۱۳۸۶ بدین منظور تأسیس گردید تا به رفع نیازهای آتی در حوزه صنایع کشتیسازی بپردازد . این شرکت با احداث حوضهای خشک شامل حوض تعمیرات شناور(به ابعاد ۱۴ . ۵ *۸۰ *۳۷۵ متر) وحوض نوسازی و ساخت شناور(به ابعاد ۱۴ . ۵* ۸۰ * ۴۷۵ متر) ، ظرفیت ساخت و تعمیرکشتیهای پهن پیکر را با بهرهگیری از توان و استعداد متخصصان داخلی میسر می نماید ، که از جمله :
– ساخت و تعمیر کشتیهای بزرگ نفتکش و گازبر شامل ساخت و تعمیر انواع کشتیهای نفتکش VLCC با ظرفیت
۳۰۰ هزار تن
– ساخت و تعمیر انواع کشتیهای حمل LNG با ظرفیت ۱۴۰ هزار متر مکعب
– ساخت و تعمیر انواع کشتیهای حمل کانتینر با ظرفیت ۳۵۰۰ TEU در اندازه پاناماکس
– ساخت و تعمیر انواع کشتیهای فلهبر در اندازه پاناماکس
ساخت سکوی حفاری دریایی (Jack up)
ساخت سکوی حفاری دریایی از دیگر فعالیتهای سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران درحوزه صنایع دریایی است که با اهداف ذیل انجام می شود:
– بومیسازی طراحی و ساخت داخل دکلهای حفاری دریایی
– ارتقاء سطح کیفی سازندگان داخلی به سطح جهانی
– انتقال دانش فنی به کشور
– ایجاد توان ارائه خدمات فنی و مهندسی در حوزه دکل حفاری دریایی با استفاده از کلیه توانمندیها ، ظرفیتها و توان سازندگان مواد ، تجهیزات و کارخانههای کشتیسازی داخلی با مشارکت شرکتهای بینالمللی .