آسم؛ شایع‌ترین بیماری مزمن در جهان

آسم به تنگ شدن و التهاب راههای هوائیگفته می شود که بدنبال تماس فرد بیماربا محرک های محیطی از قبیل دود سیگار، گردوخاک و آلودگی هوا اتفاق می افتد. دراین بیماری فرد دچار حملات سرفه، خس خس سینه و حتی تنگی نفس می شود.

علاوه بر تماس با محرک های محیطی، ابتلا به سرماخوردگی نیز از علل بسیار شایع شروع علائم بیماری آسم در کودکان است.

آسم باعث اختلال در فعالیت های روزانه، ورزش، حضور در مدرسه و همچنین اختلال در خواب کودک می شود.

این بیماری در کودکان از جمله علل مهم مراجعه به پزشک و بستری در بیمارستان می باشد.

متاسفانه بیماری آسم آسم؛ شایع‌ترین بیماری مزمن در جهان است و خوب شدنی نیست و تا سنین بالاتر ادامه می یابد ولی با درمان صحیح می توان بیماری را کنترل نموده و از تخریب ریه جلوگیری کرد.

به گفته رییس انجمن آسم و آلرژی ایران، در دنیا ۱.۵ میلیارد انسان دچار آلرژی ها و بیماری ها تنفسی هستند و طبق پژوهش های انجام شده، بیماری آسم از هر ۱۰ کودک یک نفر و از هر ۲۰ بزرگسال یک نفر را مبتلا می کند.

حملات آسم در سنین زیر ۵ سال می تواند منجر به صدمات پایدار دایمی به ریه ها شود. علاوه بر عوارض جسمی، عوارض روانی ابتلا به آسم نیز مشکل دیگری را به بیمار تحمیل می کند.

عوامل ژنتیکی مهمترین عامل ابتلا به آسم
بیماری آسم در ایران نسبت به کشورهای دیگر بسیار شایع است و شاید ما از نظر این بیماری نسبت به کشورهای دیگر در میانه جدول باشیم.

یک فوق تخصص آسم و آلرژی معتقد است فراوان ترین بیماری دوران کودکی آسم کودکان است و عوامل ژنتیکی مهمترین عامل ابتلا به این بیماری به شمار می رود.

دکتر بهزاد شاکریان درگفتگو با خبرنگار ایمنا اظهار می کند: آلودگی هوا، دود خودروها، شیوه غلط زندگی همچون کمبود تحرک و مصرف غذاهای فست فودی و فرآوری شده کارخانه ای می تواند زمینه ساز بیماری آسم شود.

وی درباره زمینه وراثت و ژنتیک بیماری آسم، می گوید: اگر یکی از والدین آسم داشته باشند ۲۵ درصد و اگر هر دو والد آسم داشته باشند در ۵۰ درصد موارد فرزندان آنها به آسم مبتلا خواهند شد.

فوق تخصص آسم و آلرژی ادامه می دهد: آسم شایع ترین بیماری مزمن دوره کودکی است؛ به گونه ای که در حال حاضر میلیون ها کودک مبتلا به آسم در جهان وجود دارند.
وی تصریح می کند: مطالعات نشان می دهند که متاسفانه حتی در کشورهای پیشرفته تقریباً ۴۰ درصد کودکان مبتلا، آگاهی درستی از علایم حمله آسم و شدت آن ندارند و این درصد در کشورما به مراتب بیشتر است.
دکتر شاکریان معتقد است آسم بیماری ای است که اگر از آن به خوبی مراقبت شود (چون درمان ندارد) بیمار می تواند کارهای روزمره اش را به راحتی انجام دهد، شب به راحتی بخوابد و از عوارض بیماری اش کاسته شود. تمام اینها زمانی صورت می گیرد که تشخیص آسم به درستی صورت گیرد.

ریفلاکس معده علایمی شبیه آسم دارد

آسم یک بیماری شایع مزمن است که به آن التهاب برگشت پذیر مزمن یا متناوب راه های هوایی هم گفته می شود؛ هر مشکلی که در مسیر راه های هوایی به وجود بیاید باعث تنگی نفس، خس خس سینه و سرفه می شود.
البته این به آن معنی نیست که هر انسداد و تنگی را به آسم ربط بدهیم، بلکه التهاب و تنگی قابل برگشت را می توان آسم نامید.

آسم طیف وسیعی از علایم را دربرمی گیرد؛ از سرفه های خیلی خفیف گرفته تا بیمارانی که در بیمارستان بستری می شوند، ولی خوشبختانه آن قدر که مردم با آن با وحشت برخورد می کنند، بیماری بدی نیست.
دکتر شاکریان هدف مراقبت از بیماران مبتلا به آسم را در این دانست که کودک بتواند کارهای روزمره اش را به راحتی انجام دهد، شب راحت بخوابد و … برای این کار تشخیص آسم باید به درستی صورت گیرد.
وی در پاسخ به این سؤال که آسم ممکن است با چه بیماری هایی اشتباه گرفته شود؟ اظهارمی کند: به طور کلی در حمله آسم فرد در عمل دم مشکلی ندارد، ولی در عمل بازدم دچار تنگی راه های هوایی می شود، در نتیجه این تنگی صدای خس خس ایجاد شده به فرد حمله آسم دست می دهد.
فوق تخصص آسم و آلرژی می گوید: هر عاملی ممکن است باعث انسداد این راه های هوایی شود، مثل یک رگ که راه هوایی را دور زده یا یک توده یا برجستگی و یا حتی یک جسم خارجی.
وی تصریح می کند: بسیاری از بیماران در این گونه موارد وقتی به پزشک مراجعه می کنند با تابلوی آسم به آنها تشخیص این بیماری داده می شود، در حالی که مشکل آنها اصلاً آسم نیست؛ از طرفی بیماری هایی مثل برگشت معده به مری که به آن در اصطلاح (ریفلاکس) گفته می شود، می توانند دارای علایمی شبیه آسم باشند.
دکتر شاکریان می افزاید: به عنوان مثال کودکی که غذا می خورد و بلافاصله بعد از آن دراز می کشد ممکن است غذا از معده او برگشته و وارد مری شود و کودک در این حالت شروع به سرفه کند، این سرفه ها ممکن است با آسم اشتباه گرفته شود.

آسم مزمن ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند

در گذشته تصور این بود که در حمله آسم راه های هوایی فقط تنگ می شوند و التهاب در آنها ایجاد نمی شود. در اطراف راه های هوایی عضله وجود دارد که وقتی حمله صورت می گیرد این عضلات منقبض و تنگ شده و دیواره داخلی هوایی ورم می کند و ملتهب می شود.
این التهاب نگران کننده است؛ در گذشته فقط از داروهای گشادکننده راه های هوایی استفاده می کردند و تصور می کردند که با گشاد شدن راه هوایی مشکل بیمار حل می شود، اما اکنون به این نتیجه رسیدند که از داروهای ضدالتهاب نیز باید استفاده کرد.

در اینجاست که نقش داروهای جدید می تواند موثر باشد به خصوص در مراحلی که التهاب هنوز ایجاد نشده است.
فوق تخصص آسم و آلرژی به راهکارهای تشخیص آسم اشاره و تصریح می کند: برای تشخیص آسم باید آن را تقسیم بندی کرد، بعضی از افراد در سنین پایین دچار خس خس می شوند و این خس خس ممکن است در اثر یک سرماخوردگی ایجاد شود که البته به تدریج بهبود می یابد.

وی ادامه می دهد: به این خس خس که در نتیجه باریک بودن راه های هوایی ایجاد می شود، آسم نمی گوییم و خانواده ها نباید نگران آن باشند، اما آسم مزمن ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.

بعد از تشخیص آسم باید ببینیم چطور می توانیم با همکاری خود کودک از بیماری اش مراقبت کنیم.

تاثیر مثبت استفاده از اسپری بسیار سریع است
یکی از معضلات در برخورد با کودک مبتلا به آسم این است که او چطور می تواند فعالیت روزانه اش را انجام دهد.

فوق تخصص آسم و آلرژی در پاسخ به این سؤال که آسم ناشی از فعالیت را چطور می توان کنترل کرد؟، تاکید می کند: در آسم ناشی از فعالیت باید فعالیت کودک ۲ یا ۳ ساله را کنترل کنیم و بدانیم در مدرسه و یا خانواده چگونه با او برخورد کنیم، چون برخورد نامناسب می تواند اثرات روحی بدی روی کودک بگذارد.

وی اضافه می کند: باید کاری کرد که کودک فعالیت روزمره اش را انجام دهد، بدون این که متوجه مشکلش شود؛ در مرحله اول درمان، پذیرش درمان از طرف بیمار و خانواده بسیار مهم است که بیشتر مورد غفلت واقع شده است.
دکتر شاکریان استفاده از اسپری به جای قرص و شربت را بسیار مهم دانسته و تصریح می کند: در حالی که خیلی از والدین ممکن است برای استفاده از اسپری باترس برخورد کنند، اسپری مثل قرص و شربت در سیستم گردش خون جذب می شود؛ البته اسپری عوارض خودش را دارد، ولی تاثیر مثبت آن بسیار سریع تر است.
وی ادامه می دهد: ممکن است اثر اسپری دو تا سه هفته بعد از مصرف مشخص شود، ولی اغلب والدین بعد از چند بار مصرف وقتی تاثیرش را ندیدند، دیگر از آن استفاده نمی کنند، در حالی که باید توجیه شوند که اسپری برای پاسخ به درمان زمان می خواهد.

مصرف شیر مادر در خردسالی شانس ابتلا به آسم در بزرگسالی را کاهش می دهد
گاهی اوقات خانواده مجبور است محل زندگی اش را به خاطر این بیماری تغییر دهد.

آسم بیماری ای است که رطوبت زیاد، هم می تواند آن را بهبود بخشد، بنابراین بسیاری از والدین از نظر میزان رطوبت باید محل زندگی شان را عوض کنند، حتی شاید مجبور باشند مبلمان خانه و یا حتی نوع تغذیه شان را هم عوض کنند، از لوازم آرایشی استفاده نکنند و به طور کلی نوع زندگی خود را تغییر دهند.
بنابراین پیشگیری از آسم همکاری همه جانبه و وسیعی را می طلبد.

دکتر شاکریان تاکید می کند: به خاطر داشته باشیم که استفاده از کنسروها و غذاهای آماده در کنار صنعتی شدن و استفاده بیش از حد از تنقلات، خنده، عصبانیت، ورزش، رطوبت و غیره همه و همه در تشدید آسم تاثیر فراوانی دارند.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا شیر مادر در پیشگیری از این بیماری موثر است؟، خاطرنشان می کند:
البته شیر مادر مسئله بسیار مهمی است و مطمئناً کسی که شیر مادر می خورد، در بزرگسالی نسبت به ابتلا به آسم شانس کمتری دارد.
فوق تخصص آسم و آلرژی اظهارمی کند: دو کودکی که تحت شرایط مساوی به دنیا می آیند، کودکی که شیر مادر مصرف می کند نسبت به کودکی که شیر خشک مصرف کرده و یا دادن غذای کمکی به او زود شروع شده، کمتر مستعد ابتلا به آسم است؛ بنابراین تغذیه مادر در دوران بارداری و حتی فصلی که مادر باردار می شود در شانس ابتلا به آسم بسیار موثر است. مسئله دیگر سیگاری بودن والدین است.
وی تاکید می کند: ثابت شده که سیگاری بودن مادر در دوران بارداری حتی اگر بعد از زایمان دیگر سیگار مصرف نکند، عوارض خطرناکی روی ریه کودک خواهد گذاشت و کودک در این میان به عنوان یک فرد سیگاری تحمیلی، آسیب بیشتری نسبت به والدینش خواهد دید