بازرسی فنی خطوط لوله شرکت نفت فلات قاره ایران و بازرسی مرتبط با تأسیسات شرکت نفتبازرسی فنی خطوط لوله شرکت نفت فلات قاره ایران و بازرسی مرتبط با تأسیسات شرکت نفت

بازرسی فنی خطوط لوله شرکت نفت فلات قاره ایران و بازرسی مرتبط با تأسیسات شرکت نفت

بازسازی و نوسانات تأسیسات نفتی جزیره لاوان

۱- مقدمه
1-۱ کلیات
واحد بهره برداری سلمان در سال ۱۹۶۷ میلادی توسط شرکت مهندسی و ساختمانی Root & Brown به منظور فرآورش و تثبیت ۰۰۰/۲۲۰ بشکه در روز نفت خام حاصله از حوزه دریایی سلمان بطور یکپارچه طراحی و اجراء گردید. این واحد حدود ۲ سال بعد یعنی سال ۱۹۶۹ راه اندازی گردید و از آن موقع تا کنون اغلب بطور پیوسته در مدار تولید نفت صادراتی بوده است.
حوزه نفتی دریایی سلمان در ۹۰ مایلی جنوب جزیره لاوان قرار دارد. نفت حاصله از این میدان پس از یک مرحله تفکیک در سکوهای مستقر در فلات قاره ایران، توسط یک رشته خط لوله زیر دریایی ۲۲ اینجی از نوع به واحد بهره برداری سلمان که در جزیره لاوان مستقر است منتقل می شود. جهت اطلاع از موقعیت جغرافیایی جزیره لاوان نسبت به ساحل اصلی ایران و محل تقریبی حوزه نفتی سلمان به شکل شماره ۱ که ضمیمه گزارش است مراجعه فرمایید.
1-۲ شرح تأسیسات اولیه
تأسیسات اولیه فرآورش که بعنوان تأسیسات پایه از آنها نام برده خواهند شد شامل دو مدار اصلی فرآورش نفت و گاز می باشد.
در مدار اول فرآیند، نفت ترش و گاز همراه پس از تحویل به واحد سلمان وارد تفکیک کننده های مرحله دوم میگردد. در فاز بعدی فرآورش برجهای تماس قرار دارند (مرحله سوم تفکیک و شیرین سازی نفت در اثر تماس با گاز تصفیه شده بطور همزمان در همین برجها انجام می گیرد) که پس از آن مرحله تبخیر نهایی انجام شده و نفت به مخازن ذخیره تلمبه می شود (شش مخزن هر کدام بقطر ۲۴۵ و ارتفاع ۶۴ فوت و ظرفیت ۵۱۲۰۰۰ بشکه).
نفت ذخیره شده در مخازن با استفاده از اختلاف ارتفاع وارد ایستگاه اندازه گیری (Metering Station) شده و سپس توسط دو رشته لوله ۳۶ اینچی به اسکله بارگیری جریان می یابد. اسکله بارگیری قابلیت پذیرش یک نفت کش ۰۰۰/۲۰۰ تنی در یک طرف (سمت دریا) و یک نفت کش ۰۰۰/۶۰۰ تنی در طرف دیگر (سمت خشکی) را دارا می باشد.
مدار فرآیند گاز عبارتست از جمع آوری گاز مراحل مختلف تفکیک، تقویت فشار و ارسال آن به واحد شیرین سازی و شیرین نمودن گاز در اثر تماس با کربنات پتاسیم، گاز شیرین تولید شده بمصرف تماس با نفت ترش در برجهای تماس (Strippers) و نیز سوخت نیروگاههای برق و بخار می رسد.
بمنظور خودگرانی واحد بهره برداری سلمان، تأسیسات جانبی شامل ۲ دیگ بخار، سه دستگاه آب شیرین کن، ۴ توربوژنراتور، سیستم پمپاژ آب دریا، تلمبه آتش نشانی و مدار مربوطه و دو دستگاه کمپرسور هوا نیز نصب شده بودند.
1-۳ شرح توسعه تأسیسات بمنظور نمک زدائی
در سال های ۱۹۷۱ و ۱۹۷۲ بنابر نیاز جدید یعنی ادغام تأسیسات نمک زدایی (Desalting) ، واحد بهره برداری سلمان توسعه داده که طراحی آن به شرکت مهندسی JOVAN و نصب و اجرا به یک پیمانکار داخلی واگذار گردید. حدود توسعه واحد مذکور در این راستا شامل اضافه نمودن دو مرحله تبخیر متوالی پس از برجهای تماس (Stripper) یعنی برج گاززدا (Degassing Boot) و Flash Tank ، تعدادی تلمبه و کمپرسور، سه ردیف متفاوت مبدلهای حرارتی، دستگاههای نمک زدا بانضمام سیستم های لوله کشی، کابل کشی و کنترل جدید بوده است.
همراه با تغییرات فوق اغلب واحدهای جانبی قبلی برچیده شدند و بجای آنها سه دستگاه دیگ بخار، دو دستگاه آب شیرین کن، سه تلمبه تأمین آب دریا و یک تلمبه آتش نشانی که همگی از ظرفیت بالاتری نسبت به تأسیسات جانبی پایه برخوردار بودند نصب گردید.
یک دستگاه توربوژنراتور از نوع قبلی بعنوان واحد پنجم به نیروگاه و یک کمپرسور هوا مشابه دستگاههای قبلی نیر به کل مجموعه افزوده شد.
باین ترتیب واحد بهره برداری سلمان برای تولید نفت خام و نمک همراه بر اساس استاندارد قابل قبول بین المللی (حداکثر ۲۰ پوند نمک در هر هزار بشکه نفت) تجهیز گردید.
1-۴ شرح توسعه های تدریجی در حین عملیات
در ادامه بهره برداری از واحد و بر اساس نیازهای جدید عملیاتی ضمن توجه به گسترش تأسیسات همجوار و مناطق مسکونی، بتدریج و تا تاریخ تنظیم گزارش تأسیسات ذیل به واحد سلمان افزوده شده است.
– یک دستگاه واحد آب شیرین کن بعنوان واحد سوم.
– یک توربوژنراتور بعنوان واحد ششم (در تاریخ تهیه گزارش این دستگاه در محل نصب نبود و بجای دیگری منتقل شده است).
– دو دستگاه دیگ بخار بعنوان واحدهای چهارم و پنجم (واحد پنجم فعلاً روی فوندانسیون مربوط نیست)
– برج هوازدا از آب تزریقی به Desalter ها.
– دو دستگاه کمپرسور هوا با ظرفیت بالاتر (کمپرسورهای قبلی اعم از تأسیسات پایه و طرح نمک زدائی همگی برچیده شده اند.)
– یک مخزن Flash Trank (مخزن Flash Tank قدیمی تبدیل به مخزن آب شده است).
– دو مخزن یک میلیون بشکه ای جدید
– دو دستگاه پمپ شناور تأمین آب دریا بعنوان تلمبه های چهارم و پنجم
اطلاعات و مشخصات عمومی اغلب وسایل و تأسیسات واحد بهره برداری سلمان در بخش های بعدی این گزارش ارائه شده اند. و جداول و نقشه های ساده جهت سهولت کسب اطلاعات نیز ضمیمه گردیده تا ضمن مراجعه به آنها بتوان وضعیت کلی واحد را تجزیه و تحلیل نمود.
1-۵ شرح وضعیت فعلی واحد
در تاریخ تنظیم گزارش از کل مجموعه بهره برداری سلمان بدلایلی مانند خسارات ناشی از جنگ، امور ایمنی، صدمات ناشی از فرسودگی و تداوم بهره برداری که در فصول بعدی بطور مشروح مورد بررسی قرار خواهند گرفت تأسیسات ذیل در مدار تولید قرار نداشته و یا در محل خود مستقر نبوده اند.
1-۵-۱ تفکیک کننده های مرحله دوم
1-۵-۲ برجهای تماس
1-۵-۳ کمپرسورها
1-۵-۴ بخشی از تلمبه ها
1-۵-۵ واحد شیرین سازی گاز
1-۵-۶ بخشی از مبدلهای حرارتی
1-۵-۷ تأسیسات اندازه گیری نفت صادراتی
1-۵-۸ بخشی از دستگاههای نمک زدا
1-۵-۹ بخشی از لوله ها و سیستم های کنترل و برق
1-۵-۱۰ سه مخزن ۵۱۲۰۰۰ بشکه ای.
بجز موارد فوق در حال حاضر یکی از تفکیک کننده های قدیمی، همراه با برج گاززدا و مخزن تبخیر (Flash Tank) همراه با تأسیسات جانبی در مدار تولید نفت خام قرار دارند.
1-۶ توجیه بازرسی فنی
برای آ‍ماده سازی مجدد واحد بهره برداری سلمان با ظرفیت کامل یعنی ۰۰۰/۲۲۰ بشکه نفت در روز حدود صدمات ناشی از بمباران در طول جنگ و خسارات وارده به بعضی از سیستم ها در اثر فرسودگی می بایست مشخص گردد. علاوه بر دو مورد مذکور نیازهای جدیدی مانند تولید حوزه های مجاور (رشادت، رسالت و بلال)، عدم تکافوی بعضی از سیستم های جانبی و تعویض واحد قدیمی و فرسوده شیرین سازی گاز نیز مدنظر بوده است که بر اساس کلیه نیازهای مذکور تصمیم به بازسازی و نوسازی واحد گرفته شده است. بمنظور تعیین حدود خسارات و همچنین حصول اطمینان از قابلیت بهره برداری تأسیساتی که به ظاهر صدمه ندیده اند، بازرسی فنی وسایل و سیستم های بکار برده شده در واحد سلمان ضروری بوده تا پس از تعیین حدود مورد نظر بتوان بر اساس اطلاعات بدست آمده، طرح بازسازی را اجرا نموده و واحد را مجدداً برای مدت زمان طولانی در مدار تولید نفت صادراتی قرار داد.
2- شرح نیازها
بر اساس نکاتی که در مبحث مقدمه به اطلاع رسید و با توجه به خسارات وارده در اثر بمباران، پروژه بازسازی و نوسازی واحد بهره برداری سلمان مطرح و جهت انجام امور پروژه، قراردادی با شرکت انرشیمی منعقد گردیده سر فصل نیازهای عمده بر طبق قرارداد منعقده بشرح موارد ۲-۱ الی ۲-۳ می باشد. لازم باطلاع است که در حین اجرای کارهای بازرسی فنی نیازهای دیگر علاوه بر موضوع قرارداد مشاهده گردید. نیازهای جدید حسب مورد باطلاع مسئولین شرکت نفت فلات قاره رسید و مقرر شد که همگی مد نظر و مورد بازرسی فنی و بررسی مهندسی قرار گرفته و نتایج عیناً جهت اطلاع و تصمیم گیری مسئولین شرکت نفت فلات قاره ایران در گزارش بازرسی فنی ارائه شود تا در صورت تصویب، نسبت به انجام آنها در مرحله بازسازی و نوسازی اقدام گردد.
محدوده نیازهای جدید بشرح مواد ۲-۴ الی ۲-۷ می باشد.
2-۱ بازرسی فنی تأسیسات و تعیین حدود خسارات و صدمات وارده به آنها در اثر بمباران و تعیین وضعیت اقلامی که از محل خود خارج شده اند.
2-۲ نیازهای جدید که بترتیب عبارتند از:
الف – تعویض واحد شیرین سازی گاز، (واحد قبلی که بر مبنای فرآیندی قدیمی و تقریباً خارج از رده در مقایسه با روش های امروزه کار می کرده می بایست با سیستم جدیدتر حاوی روش فرآورش پیشرفته جایگزین گردد.)
ب – بررسی امکان استفاده از تأسیسات فرآورش نفت سلمان بطور همزمان برای تثبیت نفت خام استحصالی از حوزه های مجاور (۵۵۰۰۰ بشکه در روز نفت حاصله از میادین رشادت، رسالت و بلال).
2-۳ ارائه طرح بازسازی و نوسازی واحد بهره برداری بر اساس موارد فوق.
2-۴ مسائل مبتلا به واحد در اثر تداوم بهره برداری و خورندگی در اثر شرایط حاد اقلیمی (رطوبت و گرمای زیاد، وجود آتمسفر همراه با املاح ناشی از تبخیر آب دریا و هیدروژن سولفوره).
2-۵ گسترش تدریجی حوزه عملیات شرکت نفت فلات قاره ایران در منطقه لاوان و بالنتیجه کمبود بعضی از اقلام سرویس های جانبی (مثلاً آب تصفیه شده شیرین) و اشکالات بعضی از سیستم ها (مانند تأمین آب دریا و آتش نشانی).
2-۶ انعکاس تغییرات اعمال شده در طول مدت بهره برداری در طرح بازسازی و نوسازی.
2-۷ تطبیق اطلاعات فنی و نقشه های تأسیسات با آنچه که در محل موجود است و ساخته شده (As Built) تا بتوان بر اساس نقشه های زمینه تصحیح شده و به روز در آورده شده تغییرات مورد نیاز طرح بازسازی و نوسازی را اعمال نمود.
با توجه به شرح نیازها اعم از موارد قراردادی و جدید ضمن مراعات دو اصل مهم یعنی فوریت طرح و هم چنین اشتراک حوزه بهره برداری بلافاصله امور مربوط به بازرسی فنی شروع گردید. کارهای مربوط به این بخش از تاریخ ۶/۹/۱۳۶۷ الی ۲۰/۱۱/۱۳۶۷ توسط گروههای مختلف بازرسی فنی سیویل و سازه، مکانیک و لوله کشی، برق و ابزار دقیق انجام گرفت که گزارش حاضر نتایج بازرسی فنی را باستحضار می رساند.
3- بررسی وضعیت کل واحد سلمان از جهات مختلف
در این بخش از گزارش بترتیب وضعیت مطلوب تأسیسات واحد بهره برداری سلمان، تأثیر عوامل مختلف، تغییرات اعمال شده در طول مدت بهره برداری و هم چنین نیازهای جدید بعنوان مبانی اخذ تصمیم به تفصیل مورد بحث قرار می گیرند.
3-۱ وضعیت واحد در حالت مطلوب علمیاتی
وضعیت مطلوب عملیاتی حالتی است که واحد قادر به تولید ۰۰۰/۲۲۰ بشکه نفت خام تثبیت شده بر اساس استاندارد صادراتی باشد. در این حالت تأسیسات فرآورش مانند سیستم دریافت نفت خام، تفکیک کننده ها، برج های تماس و گاززدا، مخازن تبخیر، تلمبه ها، کمپرسورها، مبدلها، دستگاههای نمک زدا و واحد شیرین سازی گاز همگی همراه با تأسیسات جانبی مانند سیستم های تولید آب، بخار، آتش نشانی، آب شیرین، برق و سیستم اندازه گیری صادرات با ظرفیت کامل در مدار تولید قرار گرفته باشند، مختصات کلی وضعیت مطلوب عملیاتی توسط شکل ها و جداول مشخص شده اند. رجوع شود به شکل شماره ۲ (موقعیت محلی و نمایش کلی تأسیسات)، شکل شماره ۳ (نحوه استقرار) و شکل شماره ۴ (مدار فرآورش) که همگی بطور خلاصه تهیه شده اند. جزئیات فنی تأسیسات واحد بهره برداری لاوان در لیست وسایل (Equipment List) ارائه گردیده.
3-۲ تأثیر عوامل مختلف در وضعیت مطلوب عملیاتی
عوامل موثر در تغییر وضعیت واحد بهره برداری سلمان از حالت مطلوب به موقعیت فعلی بترتیب عبارتند از خسارات ناشی از بمباران، مسائل ناشی از طول مدت بهره برداری و مسائل مربوط به گسترش حوزه عملیاتی. شرح مفصل این عوامل بترتیب ذیل می باشد.
3-۲-۱ خسارات ناشی از بمباران
عامل عمده ای که در تغییر وضعیت واحد بهره برداری سلمان بسیار موثر بوده خسارات ناشی از بمباران در طول جنگ می باشد. این خسارات بترتیب عبارتند از:
3-۲-۱-۱ از بین رفتن توپک گیر انتهائی خط لوله، شیرآلات و کنترل های آن در اثر انفجار و آتش سوزی.
3-۲-۱-۲ انهدام شش دستگاه اندازه گیر (Mater) نفت خام صادراتی، صافی ها، کنترل ها و دستگاههای Prover و Calibration Tank ، مخزن زیرزمینی و تلمبه برگشت همراه با کلیه تأسیسات همجوار در اثر آتش سوزی.
3-۲-۱-۳ از بین رفتن یک مخزن ۵۱۲۰۰۰ بشکه ای نفت خام (مخزن شماره ۵) در محوطه مخازن همراه با لوله کشی ها و شیرآلات و کنترل ها در اثر آتش سوزی.
3-۲-۱-۴ تغییر فرم مخزن شماره ۶ که در مجاورت مخزن شماره ۵ قرار داشته در اثر تشعشات حرارتی ناشی از آتش سوزی.
3-۲-۱-۵ برجهای تماس بدرجات مختلف در اثر اصابت مستقیم و یا ترکش انفجار بشدت صدمه دیده بنحوی که یک برج در اثر اصابت مستقیم بشدت پاره شده و در یک حلقه کمانه نموده، در دو برج هر یک در بیش از ده مورد پارگی ایجاد شده و برج چهارم نیز در چند مورد سوراخ شده است.
3-۲-۱-۶ ایجاد خسارات در اثر ترکش های ناشی از انفجار در محوطه تفکیک کننده های مرحله دوم بخصوص در قسمت لوله کشی ها.
3-۲-۱-۷ ایجاد خسارت بدرجات مختلف در بخش عمده ای از تأسیسات شیرین سازی گاز یعنی مخازن تحت فشار، برجها، مبدلها، لوله کشی ها و تلمبه ها.
3-۲-۱-۸ اصابت ترکش بدرجات مختلف به خطوط لوله ۳۶ اینچی انتقال نفت از محوطه مخازن به اسکله بخصوص در ناحیه تفکیک کننده ها.
3-۲-۲ مسائل ناشی از طول مدت بهره برداری
عوامل دیگری که در وضعیت واحد بهره برداری موثر بوده اند شامل نکاتی است که ذیلاً باطلاع می رسد. این مسائل بیشتر در اثر طول مدت بهره برداری و عملیات در شرایط حاد جوی مانند رطوبت همراه با املاح آب دریا و گاز ترش و بعضاً اشکالات تعمیراتی عارض واحد گردیده است:
3-۲-۲-۱ خورندگی داخلی بعضی از سیستم ها و تأسیسات مانند تفکیک کننده های مرحله دوم، نمک زداها، لوله کشی ها و شیرآلات مربوطه در اثر تماس با نفت و گاز ترش همراه با آب نمک.
3-۲-۲-۲ خورندگی خارجی اغلب لوله کشی ها و بخصوص سازه ها در اثر تماس با شرایط حاد جوی.
3-۲-۲-۳ افت راندمان در اثر طول مدت بهره برداری مانند دستگاههای تبدیل آب دریا به آب شیرین دیگهای بخار و ژنراتورها.
3-۲-۲-۴ فرسودگی و کهنگی بعضی از ماشین آلات مانند کمپرسورهای گاز بعلت سرویس زیاد.
3-۲-۲-۵ افت ظرفیت تبادل حرارتی در بعضی از مبدلهای حرارتی بخصوص مبدلهای نفت بعلت رسوبات زیاد و سوراخ شدن لوله ها در اثر فرسودگی.
3-۲-۲-۶ بهره برداری مداوم از بعضی از سیستم ها مانند لوله کشی های بخار و نیاز به تعویض آنها
3-۲-۳ مسائل مربوط به گسترش حوزه عملیاتی
بعلت ارائه سرویس های جانبی به تأسیسات همجوار مانند تأسیسات مسکونی جزیره لاوان، کمبودهایی در بعضی از اقلام سرویس های جانبی (مانند آب شیرین و در مواقعی برق) ایجاد شده است. موضوع کمبود آب آشامیدنی با توجه به افت راندمان دستگاههای آب شیرین کن (رجوع شود به ۳-۲-۲-۳ فوق) باعث شده است که دو تغییر عمده در سالهای اخیر در واحد ایجاد گردد:
3-۲-۳-۱ استفاده از آب دریا برای نمک زدایی از نفت خام بجای آب شیرین که در نهایت باعث نصب واحد اکسیژن زدایی از آب دریا و تلمبه های مربوطه گردیده.
3-۲-۳-۲ نصب دستگاه سوم تولید آب آشامیدنی در واحد
که با اینهمه موضوع کمبود آب آشامیدنی هنوز مرتفع نگردیده و درخواست شده که در طرح بازسازی و نوسازی مدنظر قرار گیرد. لهذا بعنوان یکی دیگر از عوامل موثر در وضعیت مطلوب واحد پیشنهاد می گردد که مورد توجه قرار گیرد.
3-۳ تغییرات اعمال شده در واحد در حین عملیات
در طول مدت بهره برداری از این واحد تغییراتی در سیستم های مختلف آن اعمال گردیده اند که جهت اطلاع و منظور نمودن آنها در طرح بازسازی و نوسازی می بایست مدنظر قرار گیرند، این تغییر و تبدیلات به ترتیب عبارتند از:
3-۳-۱ اضافه نمودن دستگاه سوم تبدیل آب دریا به آب آشامیدنی با ظرفیتی معادل دستگاه های اولیه.
3-۳-۲ اضافه نمودن دیگهای چهارم و پنجم به واحد ظرفیت دیگهای بخار شماره چهار و پنج با دیگهای بخار اولیه با حدود بیست و پنج درصد اضافه تولید متفاوت می باشد.
3-۳-۳ اضافه نمودن توربوژنراتور ششم به نیروگاه.
3-۳-۴ برچیدن کمپرسورهای اولیه هوا و جایگزین نمودن آنها با دو کمپرسور با قدرت بیشتر (دستگاههای خشک کننده هوا همان دستگاههایی هستند که در ابتدا نصبت شده اند).
3-۳-۵ تغییر مدار تغذیه آب واحدهای نمک زدا (Desalters) از آب شیرین به آب دریا که در این مورد نصب برج اکسیژن زدایی و تلمبه های مربوطه ضروری بوده است و این سیستم نیز به تأسیسات افزوده شده است.
3-۳-۶ اضافه نمودن دو مخزن یک میلیون بشکه ای در محوطه مخازن همراه با لوله کشی های مربوطه.
3-۳-۷ خارج نمودن مخزن تبخیر قدیمی از سرویس نفت خام و قرار دادن آن در سرویس آب بمنظور عملیات.
3-۳-۸ نصب مخزن تبخیر جدید.
3-۳-۹ نصب دو عدد تلمبه توربینی عمودی جدید در محوطه روی اسکله بمنظور تأمین آب دریا.
3-۳-۱۰ تغییر و تبدیل در چند مخزن تحت فشار مانند تبدیل مخزن آب به مخزن هوای فشرده و یا مخزن گاز ویل به سرویس دیگر.
تبصره: اغلب تغییرات فوق در نقشه ها و مدارک فنی تأسیسات واحد بهره برداری سلمان منعکس نگردیده اند و ضروری است که حسب مورد، مورد توجه قرار گیرند و در موقع خود نسبت به ادغام این تغییرات اقلاً در نقشه های واحد اقدام شود.
3-۴ نیازهای جدید در رابطه با نوسازی
نیازهای جدیدی که می بایست در طرح بازسازی و نوسازی ملحوظ گردند بشرح ذیل می باشد.
3-۶-۱ برچیدن واحدهای شیرین سازی قدیمی گاز و جایگزین نمودن آنها با سیستم جدیدتر و پیشرفته تر.
3-۶-۲ بررسی امکانات استفاده همزمان از این تأسیسات برای فرآورش نفت خام حاصله از حوزه های نفتی رسالت، رشادت و بلال.
4- روش بازرسی فنی و امور تکمیلی مربوط به آن
بر اساس نیازهای طرح بازسازی و نوسازی و هم چنین سایر مواردی که در مباحث قبلی باطلاع رسید ضمن توجه به برنامه فشرده پروژه ترتیبی اتخاذ گردید که امور مربوط به بازرسی فنی تأسیسات بهره برداری سلمان در مدتی بین ۲ الی حداکثر ۵/۲ ماه انجام گیرد. لهذا پس از ابلاغ پروژه یک برنامه توجیهی کوتاه مدت ترتیب داده شد تا مسئولین مربوطه به تأسیسات آشنایی کافی پیدا نموده و بتوانند در اسرع وقت به محل تأسیسات مراجعه و وظایف محوله را انجام دهند. در طول مدت توجیه پروژه (۳ هفته) برای گروه های بازرسی فنی و بعداً برای گروهی که مسئول طرح در محل تأسیسات خواهند بود دستورالعمل مربوطه تهیه گردید و همراه با نقشه ها و اطلاعات لازم در اختیار پرسنل هر گروه گذارده شد.
بر اساس نظریات بازرسین فنی تصمیم گرفته شد که واحد اولاً می بایست از نظر مهندسی نیز مورد بررسی قرار گیرد و ثانیاً نقشه های موجود در موارد متعددی با آنچه که ساخته شده تطبیق نمی نماید. با توجه به این دو موضوع ترتیب بازدیدهای مهندسی و طراحی در محل تأسیسات نیز داده شد. جزییات اموری که در هر یک از مراحل بازرسی فنی، بازبینی مهندسی و طراحی در محل انجام شده و روش های مربوطه ذیلاً باستحضار می رسد:
4-۱ بازرسی فنی:
4-۱-۱ روش پرسنلی بازرسی فنی
گروه اصلی بازرسی فنی در مدت ۶ آذر الی ۲۰ بهمن ۱۳۶۷ مشغول بکار بوده است (بر اساس دو هفته متوالی تمام وقت در محل تأسیسات و یک هفته استراحت که ضمن آن گزارش مربوطه را تهیه مینموده اند.) جهت همکاری در امور مربوطه و رعایت عدم تداخل با عملیات روزمره بهره برداری ترتیبی داده شده بود که پرسنل تعمیراتی و کمکی تداخل با عملیات روزمره بهره برداری ترتیبی داده شده بود که پرسنل تعمیراتی و کمکی حداکثر تا ۱۰ نفر و در اغلب موارد بر حسب لزوم، از طرف شرکت نفت فلات قاره ایران تأمین و در اختیار بازرسین فنی گذارده شود. جهت هماهنگی بین بازرسین فنی و پرسنل عملیاتی یک نفر رابط از طرف اداره مهندسی مأمور به هماهنگی گردید.
بازرسین فنی که در مدت فوق بوظایف محوله اشتغال داشته اند عبارتند از:
4-۱-۱-۱ مسئول گروه بازرسی فنی که ضمن هماهنگی و سرپرستی، مسئولیت بازرسی فنی از تأسیسات لوله کشی، ماشین آلات (تلمبه ها و کمپرسورها)، مخازن تحت فشار و برجها، مبدلهای حرارتی و سایر دستگاههای مکانیکی را بعهده داشته است.
4-۱-۱-۲ مهندس مکانیک و مسئول بازرسی و اندازه گیری سیستم لوله کشی ها و مشخص نمودن لوله کشی هایی که می بایست پیش سازی شوند.
4-۱-۱-۳ بازرسی فنی برق برای نیروگاه، پست های ترانسفورماتور، تابلوهای توزیع، شبکه کابل کشی، موتورهای برق، سیستم اتصال زمین و روشنایی محوطه (بجز اسکله).
4-۱-۱-۴ بازرسی فنی ابزار دقیق و کنترل برای سیستم ابزار دقیق، کنترل های محلی، مدارهای ارتباطی و مراکز فرمان.
4-۱-۱-۵ بازرسی فنی سیویل و سازه برای بررسی وضعیت فونداسیونها، سازه ها، ساختمانها و سایر تأسیسات ساختمانی. (این مورد توسط سرپرست بازرسی فنی و همکاری ۲ نفر مهندس سیویل و سازه انجام شد).
4-۱-۲ روش های فنی بازرسی فنی
روش های فنی اجرا شده در مورد بازرسی تأسیسات بترتیب ذیل بوده است:
4-۱-۲-۱ بازرسی فنی تأسیسات سیویل و سازه
در مورد تأسیسات سیویل و سازه اغلب بر اساس اندازه گیری در محل و مشاهده وضعیت ظاهری ساختمانها، فونداسیونها و سازه ها تصمیم گیری شده. در چند مورد مانند فونداسیون های برج تماس (Stripper) ، برج گاززدا (Boot) و تکیه گاههای لوله ۴۲ اینچی خروجی گاز از برج پس از محاسبات مجدد تصمیمات لازمه اتخاذ گردید.
4-۱-۲-۲ بازرسی فنی تأسیسات مکانیکی
الف – لوله کشی و متعلقات مربوطه بطریق بررسی وضعیت ظاهری، کسب اطلاعات در محل، ثبت نقاط صدمه دیده با اندازه گیری از یک مبدأ، ثابت و مشخص نمودن مقادیری که باید بر چیده شوند مورد بازرسی فنی قرار گرفته اند. ضخامت جدار کلیه لوله هایی که از نظر ظاهری سالم و قابل استفاده تشخیص داده شده از جهات مختلف اندازه گیری شده تا اطمینان حاصل گردد که در سرویس بعدی مناسب باشند. در موارد متعددی علاوه بر اندازه گیری ضخامت جدار، داخل لوله ها نیز مورد بازرسی فنی قرار گرفته و حدود تشکیل رسوبات، خوردگی و زنگ زدگی بررسی شده و اندازه گیری گردید.
ب – ماشین آلات مستقر در محل مانند تلمبه ها و کمپرسورها از لحاظ وضعیت ظاهری، بررسی سوابق عملیاتی و اطلاعات در محل، کسب نظریات مسئولین عملیات و تعمیرات، آزمایش در حین حرکت (Running Test) ، نحوه استقرار، تولرانس های کوپل شدن با گرداننده، وضعیت اتصال مکانیکی و کنترل، لقی و حدود مجاز آن در ناحیه محور و یا طاقانها و تولرانس مربوطه مورد بازرسی فنی قرار گرفتند. در مورد ماشین آلاتی که از محل خود خارج شده اند کلیه موارد فوق تا حد امکان انجام گردید.
ج – مخازن تحت فشار، مبدلهای حرارتی، دیگهای بخار و دستگاههای نمک زدا (Desalter) از لحاظ وضعیت ظاهری، بررسی سوابق عملیاتی، کسب نظر مسئولین عملیات و تعمیرات، مشخص نمودن نقاط صدمه دیده خارجی در اثر Corrosion ، نحوه اتصال به فونداسیون، ثبت پارگی ها و صدمات، بررسی حدود مجاز فرو رفتگی ها، بازرسی فنی از داخل و وسایل داخلی مانند Mesh ، Trays ، Tubes و Tube Bundles ، نمونه گیری از مقادیرThinning ، اندازه گیری ضخامت جدار در هر حلقه در جهت های مختلف، اندازه گیری ضخامت گلوئی ها و دهانه ها و درپوش های عمده و وضعیت سطوح خارجی مورد بازرسی قرار گرفته اند. در مورد هر یک از این وسایل برگ گزارش بازرسی (Inspection Data Sheet) تهیه گردید که خلاصه نتایج در گزارش ارائه می گردد.
د – در مورد دستگاههای یکپارچه و در سرویس مانند تأسیسات شیرین سازی آب دریا با مراجعه به سوابق عملیاتی، عمر مفید و توان فعلی آنها تصمیم گیری شده است.
4-۱-۲-۳ بازرسی فنی تأسیسات برق
الف – نیروگاه برق از لحاظ Tnsulation Test ، بررسی سوابق عملیاتی و تعمیرات و اطلاعات محلی و آزمایشات که در مورد سایر ماشین آلات بآنها اشاره شده بازرسی گردید.
ب – پست های ترانسفورماتور و تابلوهای برق از لحاظ ظاهری بازرسی شده، سیستم حفاظتی و رله های حفاظتی تابلوها در مقابل حداکثر بار و گرمایش بیش از حد آزمایش شده و Meger Test روی آنها بعمل آمد.
ج – مدارهای اصلی و کابل ها از تابلوهای توزیع تا مصرف کننده ها از لحاظ مقاومت، اتصال زمین، اتصال کوتاه و انتقال جریان آزمایش شدند.
د – آزمایش های در حین کار (Running Test) ، بررسی فازهای مختلف و نحوه اتصال زمین از تمام موتورهای برق بعمل آمده و راهنمای تعمیرات برای آنها تهیه گردید.
ه‍ – آزمایش مدارهای اتصال زمین و بررسی سیستم روشنائی محوطه بعمل آمد و نتایج Earthing Continuity Test گزارش گردید.
و – بررسی ظاهری سیستم های ترانسفورماتور و رکتیفابر دستگاه های نمک زدا انجام گردید.

۱۳- ۱-۲-۴- بازرسی فنی تأسیسات ابزار دقیق و کنترل
الف – شیرهای اطمینان و شیرهای کنترل از نقطه نظرهای ظاهری، بررسی سوابق عملیاتی و تعمیراتی، کسب نظریات مسئولین عملیات و تعمیرات، قابلیت تنظیم، فرمان پذیری، روانی حرکت و بررسی شرائط در حالات کاملاً بسته و کاملاً باز بررسی گردیدند.
ب – وسائط کنترل و ابزار دقیق نصب شده در محل اعم از نشان دهنده های مستقیم و یا حس کننده ها و انتقال دهنده های مختصات فرآیند بترتیب بازرسی گردیده و در مورد نشان دهنده ها اقلام سالم و قابل بکار مشخص شدند.
ج – مدارهای پنوماتیک و مرکز کنترل از لحاظ جریان پذیری و دریافت و ثبت علائم بازرسی گردید و مدارها و ابزارهای سالم و قابل بکار مشخص شدند، لیست کلیه اقلامیکه نه در محل بودند و نه در انبارها نیز تهیه گردید.
د – با تعقیب مدار و بررسی دستگاه های ثبت کننده و یا نشان دهنده علائم روی تابلو فرمان واقع در اطاق کنترل و نحوه اتصالات از صحت دستگاه ها روی تابلو کنترل اصلی اطمینان حاصل گردید و دستگاه ها و مدارهای قابل کار مشخص گردیدند.

۴-۱-۳- وسائط و ابزار بازرسی فنی
وسائط و دستگاه هائی که در بازرسی فنی بکار برده شده اند به دو گروه تقسیم می شوند. گروه اول شامل وسائل و ابزار آلات تعمیراتی می باشد که اغلب در تعمیرگاه و یا انبار واحد وجود داشته و از آنها استفاده گردیده است (لیست ابزار و دستگاههای مورد نیاز در شروع مرحله بازرسی فنی در اختیار مسئولین طرح گذارده شد و در حین اجرا نیز از طرف پرسنل عملیات و تعمیرات در محل تأمین گردید). گروه دوم شامل ابزار و وسائل تخصصی مانند D Meter، مایع مخصوص Ultrasonic Test Set دستگاه های سنجش جریان، مقاومت، اتصال کوتاه، E.P.Mrger , Avometer و غیره می باشند که اغلب در محل واحد وجود داشته و از آنها استفاده بعمل آمد. در یک مورد بخصوص نیز با همکاری مهندسین مشاور زمین شناس و استفاده از دستگاه اندازه گیری مقاومت، شبکه زمین تاسیسات آزمایش و گزارش مربوطه تهیه گردید.

۴-۲- بررسی های مهندسی و اندازه گیری در محل
بمنظور حصول اطمینان از روش و نحوه اجرای بازرسی فنی، کسب اطلاعات، آمار و ارقام مربوط به تولید سرویس های جانبی ترتیبی داده شد که در فاصله زمانی استراحت پرسنل بازرسی فنی، مهندسی سیویل، سازه، مکانیک، برق، ابزار دقیق و تأسیسات جانبی از محل واحد بازدید نمایند. در این بازدید مهندسین مذکور با تأسیسات واحد و حدود خسارت وارده به آنها آشنا شده اطلاعات لازمه را جمع آوری و اندازه گیری های ضروری را انجام دادند.

۴-۳- طراحی در محل
همانطور که قبلاً باطلاع رسید در بسیاری از موارد نقشه های تأسیسات موجود با آنچه که واقعاً ساخته و نصب شده است مطابقت نمی کرد. باین دلیل و برای دردست داشتن نقشه های صحیح، موضوع به روز در آوردن نقشه ها ضروری تشخیص داده شد. جهت عملی ساختن این نیاز، طراح مکانیک و لوله کشی بمدت متجاوز از سه ماه به محل اعزام و نسبت به تصحیح نقشه های مکانیکی و لوله کشی و به روز در آوردن آنها اقدامات لازم بعمل آمد.
5- ملاحظات فنی، اقتصادی و اولویت ها
بر اساس گزارشات بازرسین فنی و هماهنگی نتایج با گروه های مختلف مهندسی نتیجه گیری گردید که راه حل های پیشنهادی از نظر امور اقتصادی، فنی، زمانبندی و اولویت ها می بایست حتی المقدور مناسب ترین و عملی ترین راه حل در هر مورد بوده بعلاوه پس از بازسازی و نوسازی تعمیرات و نگهداری برنامه ریزی شده نیز مدنظر قرار گیرد. سر فصل های عمده عواملی که در تجزیه و تحلیل اقتصادی و فنی مورد توجه بوده اند بترتیب ذیل است :

۵-۱- امور اقتصادی و سرمایه گذاری
در این مورد فرض بر آن بوده است که برای بازسازی و نوسازی با توجه به اشتراک حوزه نفتی، برآورد بازده حوزه در یک مدت زمان قابل پیش بینی (مثلاً ۱۰ سال) ضمن اعمال ضریب بهره دهی و هزینه های اجرائی در رابطه با عملیات و نگهداری، می بایست در حدود منطقی و معقول سرمایه گذاری گردد.

۵-۲- زمانبندی
با توجه به روند قبلی تولید برای مراحل مختلف پروژه اعم از

طراحی، تهیه کالا و مصالح و اجراء و آماده سازی برای بهره برداری با ظرفیت کامل جدول زمانی بین ۲۴ الی ۲۸ ماه مدنظر بوده است.

۵-۳- امور فنی
در این باره فرض شده است که از دانش فنی و تجربه موجود در بهره برداری و نگهداری بنحو کامل استفاده گردیده و سیستم های جایگزین حتی المقدور مشابه تأسیسات فعلی بوده تا نیاز به آموزش و آشنائی با سیستم جدید نباشد. یک استثناء در این مورد احتمالاً می تواند سیستم کنترل و ابزار دقیق باشد.

۵-۴- اولویت ها
در پیشنهادات مربوط به بازسازی و نوسازی سه اولویت بشرح ذیل مدنظر می باشد :
اولویت درجه اول : مربوط به تأسیسات و سیستم هائی می گردد که
می بایست حتماً در طرح بازسازی مورد توجه
قرار گرفته و نسبت انجام آن در حین اجرای
طرح تصمیم لازم اتخاذ گردد و در هر
صورت انجام آن ها ضروری است.
اولویت درجه دوم : مربوط به تأسیسات و سیستم هائی است که
چنانچه در طرح بازسازی ملحوظ گردند در
تداوم بهره برداری بعدی بسیار مؤثر خواهند
بود و بهتر است که در شرائط فعلی نسبت
بانجام آنها تصمیم مقتضی گرفته شود.
اولویت درجه سوم : مربوط به اموری است که انجام آن ها می تواند
بزمان دیگری موکول گردد مثلاً پس از
بازسازی و در حین عملیات بهره برداری
نسبت به انجام آنها اقدام نمود.

۵-۵- تعمیرات برنامه ریزی شده
نگهداری و تعمیرات تاسیسات بر طبق یک برنامه معین حائز اهمیت بسیار است و می بایست در تمام مراحل بهره برداری مورد توجه قرار گیرد. در این رابطه توصیه گردیده که پس از انجام مرحله بازسازی برنامه جزئیات تعمیرات و نگهداری تهیه و در اختیار پرسنل تعمیراتی گذارده شود. با اعمال تعمیرات و نگهداری بموقع می توان از حداکثر کارائی تاسیسات استفاده و در بسیاری از هزینه های غیر ضروری صرفه جوئی نمود. با توجه به شرائط جوی، در مورد سطوح فلزی مانند بدنه مخازن، لوله کشی، بدنه مخازن و برجهای تحت فشار، اسکله و سازه ها، رنگ آمیزی مداوم بر اساس روش ها و استانداردهای مهندسی و فنی کاملاً ضروری بوده و توصیه می شود.
6 – گزارش بازرسی فنی تاسیسات سیویل و سازه
6-۱- شرح تاسیسات سیویل و سازه
تاسیسات سیویل و سازه واحد بهره برداری سلمان اعم از برون واحد و داخل واحد بترتیب در شکل های شماره ۸ و ۹ نشان داده شده و شامل قسمت ها و سیستم های ذیل می باشد.
– حصار و دروازه ورودی (*)
– خاکریزهای حفاظتی (*)
– سیستم محوطه سازی (*)
– راههای ارتباطی داخلی (*)
– سیستم زهکشی و دفع آبهای سطحی و حوضچه جدا سازی آب آغشته به نفت (*)
– ساختمانها
– فونداسیون ها
– سازه ها
– اسکله (*)
– محوطه مخازن، فونداسیون مخازن و دیوارهای حائل مربوطه (*)
نتایج بازرسی فنی و بررسی های بعمل آمده در هر مورد به تفصیل همراه با راه حل مربوطه در این مبحث از گزارش ارائه می شود. لازم باطلاع است که کلیه مواردی که با علامت ستاره (*) مشخص شده اند با آنکه از لحاظ قرار دادی در محدوده بازرسی فنی منظور نگردیده بودند نیز بررسی و برای هر کدام راه حلی پیشنهاد شده است تا چنانچه مورد موافقت و تصویب قرار گیرند در طرح کلی بازسازی و نوسازی ادغام شوند.

۶-۲- وضعیت حصار و دروازه ورودی واحد
بخش عمده ای از حصار و همچنین دروازه ورودی واحد در وضعیت مناسبی می باشند. طول کل حصار واحد حدود ۱۶۰۰۰ فوت (۹/۴ کیلومتر) می باشد که قسمت اعظم آن در بخش های شمالی و شرقی سالم و قابل استفاده است. در قسمت غربی حدود ۱۵۰۰ فوت (۴۶۰ متر) از حصار برچیده شده است (بنظر می رسد که این موضوع در رابطه با توسعه محدوده واحد بمنظور اضافه نمودن دو مخزن یک میلیون بشکه ای بوده و قسمت برچیده شده در مکان های دیگر مجدداً نصب شده باشد). بهر صورت در این قسمت فقط پایه های حصار موجود است ولی توری سیمی و سیم خاردار نصب نشده است. قسمت هائی نیز در جنوب (سمت دریا)، چند قسمت در غرب و دو بخش جزئی در قسمت شرقی حصار جمعاً حدود ۱۳۵۰ فوت (۴۱۵ متر) در اثر خورندگی و سایر عوامل بشدت پوسیده و آسیب دیده بنحوی که با کمترین فشار پایه و توری سیمی ریزش می نماید. قسمت های صدمه دیده با جزئیات مربوطه روی نقشه ها مشخص شده اند تا چنانچه نسبت به نوسازی آنها تصمیمی اتخاذ گردد در طرح تفصیلی ادغام شوند. لازم باستحضار است که نوسازی قسمت های صدمه دیده با توجه به وضعیت کلی ایمنی جزیره لاوان از اولویت درجه سوم برخوردار است و می تواند به موقعیت دیگری موکول گردد.

۶-۳- خاکریزهای حفاظتی
بمنظور ایجاد ایمنی بیشتر در هنگام حملات هوائی، پیرامون واحدهای مختلف تأسیسات بهره برداری سلمان دیوارهای حفاظتی بصورت خاکریز یا گونی و بشکه های مملو از خاک و شن ایجاد شده است که مجموعاً حجمی در حدود ۱۶۰۰ الی ۱۸۰۰ متر مکعب را تشکیل می دهند. برای استفاده مجدد از ظرفیت کامل واحد و همچنین سهولت تردد این خاک ریزها باید برچیده شده و از هم اکنون با استفاده از کارگران ساده محلی می توان اقدام به برچیدن آنها نمود.
در صورتیکه استفاده از کارگران محلی مقدور نیست توصیه می شود که بعنوان یک مسئله حائز اولویت درجه در طرح بازسازی گنجانیده شده و دستورالعمل مربوطه در اسناد مناقصه پیمان ارائه گردد.
6-۴- سیستم محوطه سازی
سیستم محوطه سازی واحد می بایست بطریقی اصلاح گردد سطوح تمام شده بتنی (F.F.L.) با سطوح خاک ریزی شده متمایز باشند، در این مورد با توجه به آنکه حجم تسطیح رقم قابل ملاحظه ای نیست می توان عیناً بر طبق روش گفته شده درباره خاک ریزهای حفاظتی اقدام نمود و یا آنکه نقشه محوطه سازی (Site Development Plan) در اختیار پیمانکار بازسازی گذارده شده و در موقع خود نسبت بانجام آن اقدام شود. در صورتیکه روش امانی مورد نظر باشد باید توجه داشت که اولاً تسطیح فقط توسط وسائل دستی عملی است، ثانیاً شیب طبیعی زمین حفظ گردد و ثالثاً سطوح تمام شده بتنی حدود ۵ سانتیمتر از سطوح خاک ریزی و تسطیح شده بالاتر باشند.
بآنکه این موضوع حائز اولویت دوم است ولی توصیه می شود که با موضوع سیستم زهکشی و دفع آبهای سطحی ادغام (مبحث ۶-۶) و همه یکجا انجام شوند.
نکته دیگر آنکه توصیه می شود تمام محوطه داخل حصار تسطیح و مواد زائد مانند قطعات لوله قدیمی، وسائل شکسته، سازه های کهنه و شکسته بتن و اطاقکهای غیر ضروری، خاک ریزهای و تپه های خاکی همه برچیده شده و به نقطه دیگری در خارج حصار منتقل شوند.

۶-۵- راههای ارتباطی داخلی
6-۵-۱- راههای ارتباطی داخلی واحد بصورت زمین کوبیده شده ناهموار درآمده و مناسب تشخیص داده نشده اند. ضمناً باید توجه داشت که وضعیت راهها در اثر تردد وسائل و ماشین آلات سنگین پیمانکار بازسازی ممکن است از وضعیت فعلی هم نامناسب تر شود. لهذا بعنوان یک اولویت درجه دوم توصیه می شود که در صورت موافقت روکش نمودن راههای ارتباطی داخل واحد در مراحل نهائی بازسازی مورد توجه قرار گیرد. کوبیدگی راههای ارتباطی مناسب است و مسئله مربوط می گردد به روکش نمودن حدود ۶/۰ الی ۸/۰ کیلومتر راههایب ارتباطی داخلی.
6-۵-۲- در محوطه تفکیک کننده ها و برجهای تماس (Stripper) بعلت فواصل کم محلی برای مانور ماشین آلات و وسائل سنگین که احیاناً برای تعمیرات ضروری خواهند بود در نظر گرفته نشده و در این مورد توصیه می شود که جاده جنوبی نوسازی شده به غرب واحد و پشت این تأسیسات امتداد یابد و محوطه ای بتنی برای قرار دادن اشیائی که باید تعمیر شوند نیز در نظر گرفته شود.

۶-۶- سیستم زهکشی و دفع آبهای سطحی و حوضچه جداسازی آب آغشته به نفت
این واحد اصولاً دارای سیستم زهکشی و دفع آبهای سطحی نیست و باید بنحو صحیح تسطیح گردیده و کانالهای مناسب برای هدایت آبهای سطحی به خارج واحد ایجاد شود.
حوضچه آب آغشته به نفت از نظر محل استقرار و همچنین ملاحظات ایمنی مناسب نمی باشد و اصولاً در مسیر وزش باد قرار دارد و گازهای متصاعد از آن مجدداً به واحد بر می گردد. بعلاوه در موقعیتی مرتفع تر از بعضی از تأسیسات قرار داشته و آبهای جمع آوری شده نمی توانند از بعضی نقاط وارد مخزن جداسازی شده و همچنین فاقد وسیله جداسازی آب از نفت است. توصیه می شود که این حوضچه به محلی با خط طراز پائین تر منتقل گردد و لوله کشی زیرزمینی جمع آوری آب آغشته به نفت و سیستم Drain فرآیند نیز تعویض شود (رجوع شود به مبحث گزارش بازرسی فنی لوله های زیرزمینی). محلی که برای حوضچه APT در نظر گرفته شده در امتداد لوله های بارگیری و به فاصله ۱۰۰ الی ۱۵۰ متری از محل فعلی توپک گیر ورودی خواهد بود (Scraper Receiver). هر دو موضوع زهکشی و تغییر محل حوضچه جداسازی آب و نفت از اولویت درجه اول برخوردار می باشند.

۶-۷- ساختمانها
ساختمان نیروگاه و اطاق تابلوهای توزیع برق که در مجاورت نیروگاه قرار دارد در وضعیت مناسب هستند و با توجه به سازه های مربوطه برای مدت طولانی قابل استفاده اند. اطاق کنترل اصلی واحد و اطاق کنترل تأسیسات جانبی از لحاظ ایمنی در حد استاندارد نیستند بخصوص اطاق کنترل اصلی که در مجاورت خط محور لوله های ۳۶ اینچی نفت خام و در مسیر شیب لوله ها قرار دارد. با توجه به شرائط واحد برای اطاق کنترل تاسیسات جانبی ساختمان جدید پیشنهاد شده باین ترتیب که تاسیسات تابلو موجود به ساختمانی جدید در مجاورت اطاقک فعلی منتقل گردد. در مورد اطاق کنترل اصلی دو راه حل بشرح ذیل پیشنهاد می گردد.
الف – بهسازی اطاق کنترل یعنی عریض نمودن آن تا حدود سه متر و استفاده از بخش اصلی تأسیسات کنترل موجود و اضافه نمودن ۲ تابلوی جدید برای واحد اندازه گیری و واحد شیرین سازی جدید.
ب – تعبیه اطاق کنترل جدید در محلی دیگر با توجه به انتخاب سیستم کنترل نهائی واحد نوسازی شده.

۶-۸- فونداسیون ها
درصد عمده ای از فونداسیون های واحد بهره برداری سلمان بجز مواردیکه ذیلاً شرح داده می شوند از وضعیت مناسب برخوردار بوده و برای مدتی طولانی قابل استفاده هستند. بطور کلی در مورد فونداسیونهای بتنی صدمه دیده روش هائی که ذیلاً باستحضار می رسد توصیه شده اند :
6-۸-۱- تمام فونداسیونهای دو واحد قدیمی شیرین سازی گاز بروش های مکانیکی برچیده خواهند شد. زمین محل تسطیح و کوبیده می گردد و در همان محل فونداسیون های جدید برای واحد یکپارچه (Package Unit) شیرین ساخته خواهد شد.
6-۸-۲- روش فوق عیناً درباره محوطه اندازه گیرها (Meters)، Prover، توپک گیر ورودی (Scraper Receiver) و Calibration اعمال گردیده با تفاوت آنکه برای هر کدام از این وسائل فونداسیون مجزا ساخته می شود.
6-۸-۳- تمام فونداسیون های مربوط به برجهای مشعل قدیمی و جدید (چهار فونداسیون) بدلیل شکاف برداشتن تعویض می گردند و باین ترتیب که خط لوله Flare باندازه ۱۵ فوت ادامه داده شده و فونداسیون جدید در این محل ساخته خواهد شد.
6-۸-۴- فونداسیون برج تماس (Stripper Tower) V-2140 بدلیل آنکه ۸ عدد از میل های مهار برج در اثر اصابت مستقیم به بالای برج بریده شده اند و دو میل مهار دیگر بیرون آمده اند میبایست با وسائل مکانیکی برچیده شده و بجای آن فونداسیون دیگری ساخته شود.
6-۸-۵- فونداسیون برج گاززدا (Degassing Boot) ظاهراً سالم بمنظر می رسد ولی بدلائل مختلف از قبیل عدم فاصله مناسب بین لبه پائینی برج و کناره فونداسیون، استاندارد نبودن محل پیچ های اتصال به فوانداسیون جدیدی ریخته شود. نحوه تقویت صفحه پایینی برج و انتقال محل میل مهارها از داخل برج به خارج آن در مبحث گزارش بازرسی فنی تأسیسات مکانیکی ارائه خواهد شد.
6-۸-۶ فوندانسیون کمپرسورهای بازگردانی گاز (Recycle Gas Compressors) با توجه به فرسودگی و از بین رفتن کمپرسورهای مربوطه نیز باید برچیده شده و برای کمپرسورهای جایگزین فونداسیون جدید ساخته شود.
در مورد کمپرسورهای گاز سوخت و گاز مازاد (Residue Gas) پیشنهاد می شود که حتی المقدور از فونداسیون های موجود استفاده بعمل آید مگر آنکه این موضوع در حین طراحی تفصیاسی با اشکال عمده ای روبرو گردد.
6-۸-۷ در مورد تفکیک کننده های مرحله دوم (Second Stage Separators) پیشنهاد میگردد که با اعمال اصلاحاتی فونداسیونهای موجود بجز دو مورد که میل مهارها از سطح فونداسیون بریده شده اند استفاده شود.
6-۸-۸ فونداسیون قابل تعمیر و فونداسیون های جزئی شامل موارد ذیل می باشد:
6-۸-۸-۱ فونداسیون مخزن شماره V-1040
دیواره شرقی کاملاً شکاف برداشته است و توصیه می گردد که این فوندانسیون تعویض شود.
6-۸-۸-۲ فونداسیون Piperack و تکیه گاههای لوله ها (Pige Supports) و فوندانسیونهای جزیی که باید تعویض شوند در شکل شماره ۵ نشان داده شده است. این موارد شامل فونداسیون های مربوط به لوله ۴۲ اینچی خروجی از برج گاززدا، بخشی از Piperack و تعدادی فونداسیون “T” Support می باشد. فوندانسیون های زیر لوله های انتقال گاز به برجهای مشعل S-3000 و S-3010 همگی شکاف برداشته اند ولی با ملات ماسه سیمان ترمیم شده و در حال حاضر شکافها نمایان نمی باشد. توصیه می گردد که همه این فوندانسیون ها برچیده و نوسازی شوند.
6-۸-۸-۳ فوندانسیون Dump Condenser نیز بعلت شکاف برداشتن می بایست تعویض گردد.
6-۸-۸-۴ تعدادی فونداسیون جزیی مانند فونداسیونهای سایه بانها و دو دیگ بخار نیز می باید پس از برداشتن یک لایه کم و ایجاد حفره های مناسب با تزریق بتن مخصوص تعمیر گردند.
6-۸-۸-۵ لوله های انتقال گاز به مشعل های قدیمی از روی تکیه گاههای فلزی H شکل عبور می نمایند. فونداسیون های مربوط به شانزده عدد از این تکیه گاهها شکاف های عمیق برداشته و شکسته شده بنحویکه تکیه گاه از حالت عمودی خارج و تا حدودی متمایل به یک سمت گردیده است. این فونداسیون ها در کل مسیر می باید نوسازی و تعویض گردند.
توضیح ۱: محل میل مهارهای کلیه وسایل و ماشین آلات و نحوه اتصال آنها به فونداسیون ها عیناً بر طبق تأسیسات موجود انتخاب خواهد شد و اطلاعات مربوطه به سازندگان نیز منعکس می گردد. این موضوع از لحاظ صرفه جویی در زمان طراحی حایز اهمیت است و در هزینه ساخت وسایل تأثیری ندارد.
توضیح ۲: کلیه مواردی که درباره فونداسیون ها توصیه شده است همگی از نظر نوسازی و بازسازی از اولویت درجه اول برخوردار می باشند.
6-۹ سازه ها
سازه هایی که در اثر بمباران بکلی از بین رفته و سوخته اند شامل سازه های واقع در محوطه اندازه گیری نفت خام می باشد و عبارتند از تعدادی راهرو (Walk way) و سکوهای عملیاتی (Operating Platform) که همگی بر طبق طرح اولیه ضمن توجه به تغییرات دستگاههای اندازه گیری نوسازی خواهند شد.
بقیه سازه ها خوشبختانه در اثر بمباران صدمات زیادی ندیده اند. قسمت هایی که خسارت دیده اند و منحصر به بخش هایی از Piperack می باشد در شکل شماره ۶ نشان داده شده اند. این قسمت ها همراه با تعدادی سکوی عملیاتی، نردبام و حفاظ همه نوسازی خواهند شد.
علاوه بر موارد فوق تکیه گاه فلزی لوله ۴۲ اینچی خروجی از برج گاززدا (بین برج و کمپرسورهای برگشت گاز) نیز در اثر مرور زمان، تنش های حرارتی، لرزش، انقباض و انبساط و نداشتن بادبند بکلی غیر قابل استفاده شده است و بجای اینکه تکیه گاه لوله ۴۲ اینچی باشد در مواردی سازه توسط لوله ۴۲ اینچی در محل نگهداشته شده است. این تکیه گاه همراه با فونداسیونهای مربوطه (رجوع شود به ۶-۸-۸-۲) نیز تعویض و نوسازی خواهد شد. کلیه امور مربوط به سازه های فوق حائز اولویت درجه اول است.
در مورد سازه ها موردی که بسیار ضروری بنظر می رسد نگهداری آنها می باشد. با توجه به طول مدتی که سازه ها می بایست در سرویس باشند همگی اعم از سازه های درون و برون واحد بخصوص سازه های مربوط به مشعل ها و تکیه گاههای فلزی لوله های مشعل می یابد بطور متناوب پس از آنکه رسوبات و زنگ خوردگی ها (Corrosion Products) با وسایل مکانیکی برداشته شدند با وسایل تمیز کاری مکانیکی (Power Tool) یا پاشیدن ساچمه ناهمگونی فولادی (Grit Blasting) تمیز و با یک لایه مناسب آستری ضد زنگ و ۲ لایه رنگ ضد رطوبت و مقاوم در شرایط حاد جوی رنگ آمیزی گردند. این روش می باید در طول مدت عملیات و بهره برداری با توجه به شرایط حاد جوی اقلاً هر ۲ سال یکبار تکرار گردد تا سازه ها در وضعیت مناسب بمانند.
کلیه پیچ های اتصال وسایل و ماشین آلات به فونداسیون ها نیز باید با روشی که فوقاً گفته شد تمیز شده و رنگ آمیزی گردند. پس از خشک شدن رنگ ها پیچ و مهره ها باید با پوشش روغنی مناسب (مثلاً گریس مرغوب و مقاوم در برابر رطوبت) پوشیده شوند تا از زنگ زدگی بیشتر آنها جلوگیری شود.
6-۱۰-۱ اسکله
اسکله نیز با آنکه در محدوده قرارداد منظور نگردیده بود مورد بازرسی قرار گرفت. مسئله مبتلا به اسکله نیز زنگ زدگی شدید در اثر شرایط بسیار حاد محیط و عوامل جوی می باشد. برای حفاظت اسکله نیز پیشنهاد می شود که اولاً سیستم حفاظت کاتدی تقویت و آندهای غوطه ور و در صورت امکان بازدید شده و در صورت نیاز تعویض گردند. ثانیاً ناحیه همجوار آب دریا و هوا (Splash Zone) با خمیر مقاوم در برابر شرایط جوی پوشیده شود. نحوه پوشش منحصراً دستی است Manual Application . سطوح فوقانی اسکله (بعد از Splash Zone) باید شن و یا ساچمه پاشی شده و سطوح کاملاً تمیز و رنگ آمیزی گردند (یک لایه آستری ضد زنگ مخصوص تأسیسات دریایی و دو لایه رنگ مقاوم در برابر شرایط دریایی). رنگ آمیزی و نگهداری اسکله باید بطور مداوم و تا هنگامیکه انتظار بهره وری می رود ادامه داشته باشد و بطریقی که درباره سازه ها توضیح داده شد عمل گردد.
6-۱۱ محوطه مخازن
در محوطه مخازن دو مورد باید انجام گیرد. این دو مورد با آنکه ظاهراً مهم بنظر نمی رسند ولی در شرایط اضطراری حایز اهمیت بسیار است. مورد اول آنکه محوطه مخازن بنحو مناسب با حفظ شیب های مشخص شده تسطیح گردد و ثانیاً دیوارهای حائل این محوطه که بعنوان سدی در برابر جریان نفت عمل مینمایند همگی مرمت گردیده و بخصوص ارتفاع این دیواره ها مجدداً تا حدود مشخص شده در نقشه ها رسانیده شود. مخزن شماره ۵ که بکلی سوخته شده می بایست برچیده شده و برای مخزن جدید فونداسیون از نو ساخته شود و فونداسیون مخزن شماره ۶ نیز تعمیر گردد. این موضوع بستگی به اتخاذ تصمیم در مورد دو مخزن ۵۱۲۰۰۰ بشکه ای فوق دارد.
7- گزارش بازرسی فنی تأسیسات مکانیکی
7-۱ شرح تأسیسات مکانیکی و لوله کشی
تأسیسات مکانیکی و لوله کشی واحد بهره برداری سلمان بطور خلاصه در شکل شماره ۴ (مدار فرآورش) و شکل شماره ۹ نشان داده شده اند. جزییات بیشتر شامل مشخصات فنی، تعداد، اوزان و اندازه های تقریبی وسایل و ماشین آلات و تاریخچه هر کدام در جدول وسایل (Equipment List) ارائه گردیده است.
به طور خلاصه تأسیساتی که در مدارهای مختلف فرآورش نفت و گاز و مدار تأسیسات جانبی قرار دارند عبارتند از مخازن آتمسفریک و تحت فشار، برجها، مبدلهای حرارتی، تلمبه ها، کمپرسورها، ماشین آلات و وسایل مربوط به تأسیسات جانبی، دستگاههای نمک زدا، لوله کشی ها و شیرآلات که بترتیب نتایج بازرسی فنی در مورد هر گروه از وسایل و ماشین آلات ارائه می گردد. خلاصه نتایج بازرسی فنی در مورد تأسیسات واحد بر اساس برگهای اطلاعاتی تنظیم شده در محل در جدول بازرسی فنی (Equipment Inspection Summary Report) ارائه شده است.
7-۲ مخازن آتمسفریک
7-۲-۱ مخازن ذخیره نفت خام
این مخازن با آنکه در محدوده قرارداد منظور نگردیده بودند بررسی شده و نتایج بررسی ها باین شرح گزارش شده اند.
– مخزن شماره T-1 جدیداً تعمیر شده، سقف آن تازه تعمیر و رنگ آمیزی شده، کف با مواد مخصوص پوشش شده، بهمزن ها تازه تعمیر بوده و بطور کلی قابل استفاده می باشد.
– مخزن شماره T-2 در سرویس قرار داشت ولی بعلت سوراخ بودن سقف حدود ۲۰ سانتی متر نفت روی دایره مرکزی جمع شده بود. این مخزن باید بطور اساسی مانند مخزن شماره ۱ تعمیر و برای بهره برداری بعدی آماده گردد.
– مخزن شماره T-3 مانند مخزن شماره ۱ جدیداً تعمیر شده ولی سطوح خارجی احتیاج به آماده سازی و رنگ آمیزی دارد.
– مخزن شماره T-4 در دست تعمیرات و باید همانند مخزن شماره ۱ برای سرویس بعدی آماده گردد.
– مخزن شماره T-5 بکلی سوخته و از بین رفته است و مخزن و فونداسیون می باید از نو ساخته شوند.
– مخزن شماره T-6 احتیاج به تعمیر اساسی بدنه، تعویض سقف شناور و بهسازی کف دارد تا پس از تعمیرات مذکور و رنگ آمیزی در سرویس قرار داده شود.
– لازم باطلاع است که مخازن می بایست در طول مدت بهره برداری به نوبت بازدید شده، سیستم حفاظت کاتدی کف بررسی شده و بعلاوه با روش Shot or Grit Blast قسمت های زنگ زده و پوسیده بدنه ها تمیز گردند (در مورد سقف ها از سیستم Water Blast با آب تصفیه شده استفاده شود). سپس با یک لایه ضد زنگ مخصوص و دو لایه رنگ مقاوم پوشیده گردند.
– مخازن یک میلیون بشکه ای جدید T-7 و T-8 در وضعیت مطلوب بوده و قابل استفاده هستند.
– اولویت نوسازی و تعمیر مخازن ۵ و ۶ و مرمت بقیه با توجه به حجم سرمایه گذاری منوط است به تصمیم مسئولین شرکت نفت فلات قاره ایران. بنظر می رسد که این دو مخزن بدلیل استقرار در بالاترین خط تراز (نسبت به واحد اندازه گیری و اسکله) بیشتر از دیگران در سرویس بوده اند و چنانچه ساخته نشوند، جهت تأمین فشار لازم در خطوط لوله بارگیری، احتمالاً باید تلمبه های جدید نصب گردد و یا آنکه مخازن یک میلیون بشکه ای یا Recirculation دائماً پر شده و از آنها استفاده شود.
7-۲-۲- مخازن واقع در داخل محوطه واحد بهره برداری
7-۲-۲-۱ مخزن T-21 یا Flash Tank قدیمی که اکنون تبدیل به مخزن آب آشامیدنی شده و همچنین مخزن ۲۳-T (Flash Tank جدید) که بعداً ساخته شده است هر دو وضعیت مناسب قرار دارند و قابل استفاده هستند.
7-۲-۲-۲ مخازن آب فرآیند (T-31) و آب آشامیدنی دوم (T-23) هر دو از نوع گالوانیزه پیچ و مهره ای می باشند و با توجه به نوع جنس آنها برای سرویس های مذکور کاملاً مناسب هستند. تعمیراتی که با جوشکاری روی این مخازن انجام شده احتمالاً باعث تضعیف در محل جوشکاری می گردد. بعلت سرویس مداوم لایه گالوانیزاسیون داخلی آنها از بین رفته و فعلاً با رنگ آمیزی از داخل قابل استفاده اند. بهر حال این دو مخزن برای مدتی قابل پیش بینی بسته به کیفیت و دوام رنگ داخلی (حدود ۵ سال) و بیشتر می توانند مورد استفاده قرار گیرند.
7-۲-۲-۳ مخزن آب T-4 نیز از وضعیت مناسب و مطلوبی برخوردار است و پیش بینی می شود که حداقل در ۵ سال آینده بتواند در سرویس باشد.
7-۳ مخازن تحت فشار و برجهای واحد بهره برداری بترتیب ذیل باطلاع میرسد. بطور مختصر لازم باستحضار است که از حدود ۳۵۰ الی ۳۶۰ تن مخازن و ظروف تحت فشار و برجهای نصب شده در تأسیسات واحد بهره برداری حدود ۸۰ درصد آنها یعنی ۲۶۰ الی ۲۸۰ تن می بایست بدلایل مختلفی که در حین بازرسی فنی مشخص گردیدند برچیده شوند. لازم باطلاع است که نیازهای جدید و جایگزین در ارتباط با مخازن تحت فشار، بدلیل تغییر واحد شیرین سازی گاز تا حدودی کمتر از میزان اولیه خواهد بود. کلیه موارد مربوط به مخازن و ظروف تحت فشار حائز اولویت درجه اول می باشد.
7-۳-۱ مخزن هوای فشرده V-1020 که در طرح اولیه نصب شده بود تا کنون در سرویس می باشد و برای آینده نیز قابل استفاده است.
7-۳-۲ مخزن جمع آوری نفت V-1020 این مخزن زیرزمینی که در محوطه اندازه گیری نفت خام نصب شده بود بدلیل آتش سوزی ناشی از بمباران بکلی از بین رفته و باید مخزن نو تهیه گردد.
7-۳-۳ مخزن سوخت دیزل V-1030 در وضع مناسب و قابل استفاده است.
7-۳-۴ مخزن ذخیره آب V-1040 در وضعیت مطلوب می باشد و از آن بعنوان مخزن ذخیره هوای فشرده استفاده می گردد. با توجه به فشار و حرارت طراحی برای منظور مذکور مناسب تشخیص داده شد.
7-۳-۵ مخزن جمع آوری نفت اسکله V-1060 در شرایط فعلی قابل استفاده می باشد. امکاناً با تغییرات طرح تعویض می گردد.
7-۳-۶ مخازن ذخیره آب برای فرآیند و آشامیدن V-1070A و V-1070B ، هر دو مخزن در وضعیت مناسب بوده و قابل استفاده اند. از مخزن V-1070B جهت ذخیره گازوئیل استفاده می شود.
7-۳-۷ توپک گیر ورودی V-2000 که در انتهای خط لوله ورودی نصب شده است بدلیل آتش سوزی پس از بمباران از بین رفته و می بایست توپک گیر (Scraper Receiver) جدید تهیه شود.
7-۳-۸ تفکیک کننده های مرحله دوم V-2010 ، V-2020 ، V-2050 و V-2060 :
دو تفکیک کننده اولی برای تعمیرات بخارج از جزیره ارسال شده بودند، V-2050 در محل دیگر در سرویس بوده که از آن اندازه گیری های لازم بعمل آمد، V-2060 از داخل و خارج دقیقاً بازرسی گردید. با نتایجی که از بازرسی دو تفکیک کننده موجود گرفته شده توصیه می گردد. که چهار تفکیک کننده جدید با همان مشخصات قبلی تهیه و در سرویس قرار گیرند. استفاده از چهار تفکیک کننده قبلی با توجه به حدود بیست سال سرویس در شرایط حاد اعم از جوی و فرآیندی دیگر توصیه نمی گردد مگر در موارد جزئی ماند شرایط فعلی.
7-۳-۹ برجهای تماس (Strippers) ، V-2080 ، V-2090 ، V-2140 و V-2150 :
– در برج V-2080 در اثر اصابت ترکش حدود ۱۰ بریدگی و سوراخ ایجاد شده و احتیاج به تعمیرات بسیار زیاد دارد.
– برج V-2090 هم به تعمیرات بسیار زیاد احتیاج دارد در این برج هم بیش از ۱۲ مورد بریدگی و سوراخ بزرگ ایجاد شده است.
– برج V-2140 بدلیل اصابت مستقیم و پارگی بسیار بزرگ در بالای آن و کمانش حلقه سوم از بالا بکلی از حیز انتفاع خارج می باشد و نه تنها برج بلکه حدود ۱۰ میل مهار فونداسیون نیز از بین رفته است.
– برج V-2150 در دو نقطه مورد اصابت ترکش قرار گرفته و سه مورد هم فرورفتگی دارد (دو فرو رفتگی کوچک و یک فرو رفتگی بزرگ).
برجهای مذکور از لحاظ ضخامت بدنه و همچنین از داخل بررسی شدند و همگی چنانچه مورد اصابت قرار نگرفته بودند، بدلیل آنکه نوع فولاد انتخاب شده برای سرویس مورد نظر مناسب بوده در وضعیت مطلوبی قرار داشتند. برجهای V-2090 و V-2140 بدلیل شدت صدمات در هر حال می باید تعویض شوند. برای اخذ تصمیم نهایی در مورد برجهای تماس دو راه حل زیر در نظر گرفته شده:
راه حل اول – تعویض برجهای V-2090 و V-2140 و استفاده از قسمت هایی از برجهای قبلی برای تعمیرات برجهای V-2080 و V-2150 مشروط بازسازی و سازندگان داخلی رعایت گردد.
راه حل دوم – تعویض هر چهار برج جدید که در اینصورت پیمانکار موظف خواهد بود که کنترل ها و سینی های قابل استفاده برجهای V-2090 و V-2140 را باز نموده و پس از تمیز کردن برای استفاده بعدی به انبار واحد ارائه نماید. در این صورت برجهای ۲۰۸۰ و V-2150 می توانند در جا تعمیر و محل های مرمت شده تنش زدایی گردد.