عطاری؛ حرفه‌ای نیازمند سال‌ها کار به صورت استاد و شاگردی

ایسنا:زنجان رئیس اتحادیه عطاران و فروشندگان گیاهان دارویی زنجان و بنیان‌گذار برند حاج‌نوروز گفت: عطاری جزو مشاغلی است که باید به‌ صورت استاد و شاگردی آموزش داده شود.

ارتقای مهارت‌های فردی و اجتماعی جوانان و استفاده هرچه بیشتر جوانان و استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت‌های عظیم نیروی جوان؛ مستعد و تحصیل‌کرده کشور در راستای تحقق توسعه پایدار فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، ورزشی، کارآفرینی و اشتغال، یکی از اهداف تفاهم‌نامه منعقده بین وزارت ورزش ‌و جوانان و جهاددانشگاهی است.

در این راستا مرکز نوآوری و شکوفایی جهاددانشگاهی زنجان (منش)، موضوعاتی از قبیل مشارکت در برگزاری نشست‌های تخصصی، همایش‌ها، سمینارها، کارگاه‌ها، دوره‌های آموزشی، فرهنگی، کارآفرینی و اشتغال، همچنین استفاده از توانمندی‌های علمی، تخصصی و تجربیات جهاددانشگاهی را در راستای اهداف و برنامه‌های توسعه‌ای حوزه جوانان بر عهده دارد.

صندلی تجربه یکی از برنامه‌هایی است که در این راستا برگزار می‌شود و مرتضی عزیزپور، بنیان‌گذار برند حاج‌نوروز، دومین مهمان صندلی تجربه بود.

لطفاً در رابطه با برند حاج‌نوروز و تاسیس آن توضیح دهید:

من نسل سوم خانواده و یا به عبارتی نوه حاج‌نوروز عطار هستم. سال ۱۳۶۵ وقتی یازده‌ سالم بود مثل اکثر هم‌سالان در اوقات فراغت به دنبال یادگیری کار و حرفه‌ای بودیم. نزدیک‌ترین جایی می‌توانستم بروم، مغازه پدربزرگم بود. در این سال به عنوان شاگرد کنار پدربزرگم مشغول به یادگیری عطاری، کسب و کار و نحوه فروش شدم و به مرور تجربه و آموخته‌های من بیشتر شد. حتی در زمان تحصیل و آخر هفته و سه‌ ماهه تابستان در مغازه بودم و شاگردی می‌کردم.

در رابطه با دلایل معروف شدن برند و اعتماد عمومی به برندتان را بگویید:

اولین جواب صاحب هر برندی برای این سئوال کیفیت محصول است ولی به نظر من قبل از کیفیت محصول داشتن صداقت برای ایجاد حس اعتماد اهمیت زیادی دارد. ایجاد صداقت را مدیون فعالیت صادقانه پدربزرگ‌مان هستیم. ما ادامه‌دهنده راه پدربزرگ هستیم.

برای ورود به این شغل چه مهارت و دانش اولیه‌ای نیاز است؟

برخی اصناف وجود دارند که با آموزش ابتدایی و کوتاه‌مدت، فرد متقاضی می‌تواند به بازار کار وارد شود ولی فروشندگی گیاهان دارویی و عطاری جزو صنوفی است که حتماً باید از قانون استاد و شاگردی استفاده شود. فنون این کار همواره به صورت سینه‌ به سینه منتقل شده و فعالیت زیر نظر یک استاد در این صنف، جزو ضروریات است.

برای ورود به این حرفه، چه آموزش‌های آکادمیک و یا آموزشگاه‌های خصوصی را ارائه می‌کنند؟

از اوایل دهه ۸۰ اساتیدی که جزو پزشکان زنجان بودند، در دانشگاه شهید بهشتی و شاهد تهران شروع به آموزش طب سنتی و گیاهان دارویی تحت عنوان آموزش‌های آزاد کردند. پس از آن آموزش‌هایی برای دانشجویان و انترن‌های رشته پزشکی ارائه شد. پس از این مرکز آموزش‌های آزاد دانشگاه تهران این کار را با همکاری انجمن گیاهان دارویی ایران شروع کرد. در دهه ۹۰ سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای با اعطای گواهی‌نامه فروشندگی گیاهان دارویی، آموزش‌هایی را ارائه کرد.

در حال حاضر نیز کشت گیاهان دارویی به صورت یک رشته دانشگاهی در برخی دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و ارتباط چندانی به نوع استفاده از گیاهان دارویی ندارد. اتحادیه عطاران زنجان، طبق قانون با همکاری جهاددانشگاهی کلاس‌های آموزشی این صنف را به زودی برگزار می‌کند و علاقه‌مندان برای دریافت آموزش می‌توانند به این محیط آموزشی مراجعه کنند.

برای شروع کار عطاری چه میزان سرمایه نیاز است؟

در حال حاضر برای یک فروشگاه با امکانات اولیه که بتواند جواب‌گوی یک محله آرام و کم رفت‌وآمد باشد، هزینه ۱۵۰ میلیون تومانی برای تجهیز و سرمایه‌ اولیه اجناس نیاز است. داشتن اطلاعات و پیش‌زمینه‌های آموزشی اولیه در پیشرفت شغلی در این صنف اهمیت بالایی دارد. کسی که اطلاعات و آشنایی اولیه را نداشته باشد، نمی‌تواند یک عطار خوب باشد.

مدت زمان شاگردی برای تبدیل شدن به عطار خوب، ۱۵ سال است. چون دامنه فعالیت گسترده و زمینه اولیه کار عطاری برگرفته از فلسفه بوده و به راحتی قابل مشاهده است که عطاری‌های سنتی در جوامع شرقی و یا به عبارتی در کشورهای صاحب فلسفه وجود دارد، به همین دلیل داشتن سواد فلسفی در این شغل مهم است.

چه ریسک‌ها و حتی زیان‌هایی در شغل عطاری وجود دارد؟

کسی که بخواهد این شغل را شروع کند و اطلاعاتی در رابطه با گیاهان دارویی، مزاج‌شناسی و … نداشته باشد، احتمال دارد که اعتماد نسبت به فروشنده از بین برود و مشتریان خود را از دست بدهد. به عبارت دیگر نداشتن اطلاعات و آموزش کافی ریسک بزرگی در این حرفه است.

در جهان صنعت گیاهان دارویی و طب سنتی و نیز استفاده از آن رو به پیشرفت است. گردش مالی این کار بالای ۵۰۰ میلیون دلار بوده و این عدد در حال بزرگ‌تر شدن است و به تبع آن، این صنف نیز در حال رشد است.

مثلا در گذشته ۱۰ یا ۱۵ عطاری در زنجان وجود داشت ولی حالا بیش از ۱۵۰ واحد عطاری در شهر وجود دارد و این رشد در همه شهرها و کشورها قابل مشاهده است. رو به رشد بودن نیز مزیت این شغل به شمار می‌رود.

در رابطه با اختلاف نظرهایی که بین طب سنتی ایرانی و پزشکی مدرن وجود دارد، توضیح دهید:

اولین مورد آگاه نبودن پزشکان از طب سنتی ایرانی است. باید این دو بخش با یکدیگر همکاری داشته باشند. پزشکان باید در دانشگاه، آموزش لازم در رابطه با طب سنتی ایرانی را داشته و در صورت نیاز از گیاهان دارویی تجویز کنند. پس از تجویز پزشک، عطاری‌ها می‌توانند نسخه بیماران را تهیه کنند. همان‌طور که در گذشته حکما دارو تجویز کرده و عطاران نسخه را می‌پیچیدند.

اینکه عطاری در مغازه خود، دارویی را تجویز کند، کار درستی نیست، بلکه نسخه باید توسط پزشک طب سنتی یا حکما تجویز شده و عطاری‌ها نیز نقش داروخانه‌های امروزی را داشته باشد. عطاران می‌توانند در رابطه با نحوه و زمان استفاده دارو متناسب با نسخه را به بیماران توضیح دهند.

معیار و مجوزهایی که برای راه‌اندازی این کسب و کار نیاز است، چیست؟

طبق قانون نظام‌صنفی کشور، برخی معیار و مجوزها برای شروع کسب و کار نیاز است. برای این شغل فقط مجوز فیزیکی برای یک مغازه با معیارهای بهداشتی لازم نیاز است. استعلام بهداشت محیط و دریافت جواز کسب به‌ عنوان فروشنده گیاهان دارویی و داشتن مهارت‌های لازم آموزشی برای ورود به این کسب و کار نیاز است. البته داشتن مهارت‌های آموزشی به زودی جزو قوانین خواهد بود. متقاضیان می‌توانند برای دریافت مجوز به اتاق‌های اصناف شهر خود مراجعه کنند و اتحادیه، خود مجوز را صادر می‌کند.

میزان موفقیت و رونق شغل با توجه به امکان‌سنجی‌ و زیرساخت‌های موجود تا چه میزان است؟

استان زنجان جزو پنج استان در حوزه کشت و ترویج گیاهان دارویی است، زیرا این منطقه از ۱۳ اقلیم موجود در کشور، ۱۱ اقلیم را دارد. اکثر گیاهان دارویی خودرو و قابل کشت است، به همین دلیل فرآوری و توسعه این گیاهان می‌تواند شغل ایجاد کند.

به گزارش ایسنا و به نقل از مرتضی عزیزپور، مرحوم حاج نوروز عطار متولد ۱۲۹۰ هجری شمسی بود و تحصیلات حوزوی داشت. خطاط بود و این هنر را پیش میرزا ابراهیم زرین‌قلم زنجانی آموخته بود. بین سال‌های ۱۳۱۲ تا سال‌های ۱۳۱۶ به عنوان معلم پایه دوم ابتدایی در دبستان توفیق فعالیت داشته و در بازار نیز به عنوان کتاب‌فروش در بازار کار می‌کرد ولی به دلیل علاقه به داروهای گیاهی و عطاری و مطالعات بسیار و گسترده در این حوزه زیر نظر اساتید دوران خود، عطاری را آموخته و از سال ۱۳۲۳ عطاری خود را افتتاح کرد و تا سال ۱۳۷۳ یعنی ۵۰ سال، خود در مغازه حضور داشته و در بازار فعالیت می‌کرد. وی در سال ۷۳ به علت کهولت سن امکان فعالیت بازاری را نداشت.