به مناسبت روز کارمند
امیر ناظمی
بار هر واژه ما
واژه‌ها بسیار زود بار مثبت و منفی می‌یابند و این بارهای مثبت و منفی در طول تاریخ ممکن است خیلی زود هم با هم جابه‌جا شوند. با گسترش فضای نوآوری و استارت‌آپی و شکل‌گیری زیست‌بوم نوآوری، بار واژه کارمند خیلی زود به سمت منفی‌شدن حرکت کرد.
در اغلب رویدادهای نوآوری، سخنرانان برای مثبت نشان دادن کارآفرینی، به جای تاکید بر جنبه‌های مثبت تلاش کردند تا برای کارآفرینی دشمنی ایجاد کنند و آن دشمن واژه کارمند بود!
کافی است در اینترنت واژه‌های کارمند و کارآفرین را جستجو کنید تا خیلی سریع به همان یادداشت‌های تکراری ۱۰ تفاوت کارمندی و کارآفرینی دست پیدا کنید! تفاوت‌هایی که در یک سو ویژگی‌های خوب برای کارآفرین نوشته شده است و در سوی دیگر ویژگی‌های منفی مانده است برای کارمند!
کل ادعای این شبه‌دانش فروشان بر مبنای این تفاوت است که کارمند موجودی بدون‌خلاقیت است که کارهای روتین می‌کند و ریسک‌پذیر هم نیست؛ اما در سوی دیگر کارآفرینی است خلاق، باسواد، برخوردار از تلاش و تغییرخواه! اما این ادعاها اغلب بر مبنای تصورات ذهنی است. دردناک‌تر اما آن است که برخی جنبه‌های ارزشی نیز بر آن افزوده‌اند! نگاه ارزش‌محوری که در آن کارآفرینی امری خیر است و کارمندی نزدیک به شر!
مفهوم کارمندکارآفرین
کارآفرین در حقیقت کسی است که ارزش خلق می‌کند؛ ارزشی که می‌تواند از جنس اقتصادی یا اجتماعی باشد. به همین دلیل هم کارآفرین به دو گروه درون و برون‌سازمانی تقسیم می‌شود.
به این ترتیب دو واژه کارآفرینی برون‌سازمانی entrepreneurship و کارآفرینی درون‌سازمانی یا همان چیزی که «کارمندکارآفرین» می‌نامیم intrapreneurship در تکمیل هم قرار می‌گیرند؛ همان‌طور که intrapreneur در تکمیل entrepreneur می‌نشیند.
بر اساس این مفهوم است که کارمند می‌تواند کارآفرین باشد؛ همان کسی که با خلاقیت‌اش ارزش خلق می‌کند؛ اما این ارزش الزاما یک کسب‌وکار جدید نیست. او کسی است که با تسلط بر فرآیندهای درون‌سازمانی می‌تواند به نبرد با چالش‌هایی واقعی بپردازد. نتیجه فعالیت‌های این «کارمند کارآفرین» اما می‌تواند هر نوع فعالیت و جهت‌گیری نوآورانه دیگر مانند طراحی محصول، خدمات، فناوری‌ها، تکنیک‌های اداری و سازمانی، استراتژی‌ها و موضع‌گیری‌های رقابتی جدید را شامل شود.
توسعه و کارآفرینان
توسعه اما نیازمند هر دو نوع کارآفرین است. کارمند کارآفرین است که در بخش خصوصی تداوم کسب‌وکارها و امکان تبدیل کسب‌وکارهای کوچک را به شرکت‌هایی بزرگ و چندملیتی فراهم می‌آورند و در بخش دولتی تنها راه تسهیل و بهبود فضای کسب‌وکارها متکی بر فعالیت «کارمند کارآفرین» است.
کسانی که با بار کردن ویژگی‌های منفی به یک واژه می‌پردازند؛ فراموش می‌کنند که چگونه با این کار می‌توانند پیامدهایی منفی و در سطح کلان ایجاد کنند. آن‌ها نفرت را در پوشش واژه‌ها رهسپار ما ذهن‌ها می‌کنند.
یادمان نرود که کارآفرینی در زبان انگلیسی Entrepreneurship است و البته معنای آن جایگزین واژه بنیان‌گذار (Founders) یک کسب‌وکار نیست؛ در حقیقت کارآفرینی از کلمه فرانسوی Entrepreneurs به معنای «متعهد شدن» برآمده است.
روز کارمند را به همه کارمندهایی که تلاش می‌کنند تا با نوآوری‌هایشان آینده را بسازند تبریک می‌گویم؛ کارمندهای کارآفرینی که می‌توانند زمینه‌ساز رشد کسب‌وکارها شوند.